Rinoplasti (burun estetiği ameliyatı), 18 yaş altı genç bireylerde en sık gerçekleştirilen plastik cerrahi ameliyatlarından birisidir. Ancak tıpkı annenizin de söylemiş olduğu üzere , yalnızca herkesin yapıyor olması, onu sizin için hakikat seçenek yapmaz. Pekala 18 yaş altındaki bir gencin burun cerrahisi için yeterli bir aday olup olmadığını hangi faktörler tesirler?
Büyüme faktörleri
Erişkin öncesi yaş kümelerinde estetik ameliyatların çok az yapılmasının en kıymetli nedeni bu yıllarda bedenin hala fizikî olarak gelişiyor olmasıdır. Estetik cerrahiyi çok erken planlamak uzun periyot sonuçlarının makus olacağı manasına gelebilir. Örneğin hiçbir vakit göğüs gelişimi şimdi tamamlanmamış bir genç kıza göğüs protezi koymayız.
Lakin, rinoplasti’de durum biraz daha farklıdır, zira burun tam olgunluğa bedenin geri kalan kısmından yıllar evvel ulaşır. Tipik olarak 15 yahut 16 yaş civarında burun erişkin boyutunun değerli bir yüzdesine ulaşmaktadır. Kesin yaş, birçok faktöre bağlı olarak değişecektir, ama tecrübeli bir rinoplasti uzmanı konsültasyon sırasında size kesin bir karşılık verebilmelidir.
Burun estetiği ameliyatı büyüme evresinde yapıldığı vakit burnun büyümesini durdurabilir. Büyüme duraklaması bilhassa erkek hastalarda kıymetli bir sorundur. Çünkü erkeklerde yüz kemiklerinin gelişimi testosterone hormonu tesiriyle 24-25 yaşına kadar etkin olarak devam eder. 15 yaşında elde edilen burun o yaş prestiji ile yüze nazaran olağan boyutta iken, 25 yaşında yüzün başka kemikleri büyüyüp burun büyümediğinde ortaya çıkan tabloda erkek hastanın burnu yüzüne nazaran küçük kalabilir. Küçük burunlar kadınsı bir söz yaratır ve erkeklerde pek tercih edilmezler. Bu nedenle 18 yaş altı erkek hastalarda yalnızca; burun ortalama erişkin bir erkek yüzüne nazaran bile hacim açısından çok büyümüş ise, ameliyat kelam konusu olabilir. 15-16 yaşlarında aile onayı ile ameliyat ettiğimiz genç erkek hastaların tamamının ortak özelliği hali hazırda çok büyük burunlara sahip olmaları idi.
18 yaş altı kızlarda durum biraz daha farklı, çünkü ameliyata bağlı burun gelişimi dursa ve ileride küçük bir buruna sahip olunsa bile “küçük bir burun” pek çok bayanın hayalini kurduğu, istek ettiği bir özelliktir. Genç kızlarda da burnun büyümesinin aşikâr bir evreye ulaşmış olmasını istiyoruz fakat sonlar erkeklere nazaran biraz daha esnek.
Ameliyat sonuçlarının kalıcılığı
Burun ameliyatı sonrasında burnun büyümesinin genel olarak durduğu kabul edilmekle birlikte bu duraklama her bireyde ve her ameliyat tekniğinde benzeri halde ve de simetrik bir biçimde gerçekleşmez. Mesela yalnızca burun ucu kıkırdaklarına müdahale edilen ameliyatlarda burun kemikleri büyümeye devam edebilir. 15 yaşında tip rinoplasti (burun ucu estetiği) tekniği ile burun ucu kıkırdaklarının inceltildiği bir hasta 20 yaşında geri gelip “ameliyattan sonra burnumda kemer oluştu, ameliyattan evvel bu türlü bir sıkıntım yoktu” diyebilir. Burada olan şey kolay bir anlatımla burnun ameliyatta kurcalanmayan yerlerinin doğal evresinde büyümeye devam ediyor olmasıdır. Bazen ameliyattan sonra burun kemiklerinden birisi başkasına nazaran biraz daha fazla büyüyebilir ve bu durum burun sırtında düzensizliklere ve burunda eğilmelere yol açabilir. Özetle erken yaşta yapılan ameliyatlardan sonra burnun “yapıldığı biçimiyle kalmayabilir”. Bu durumun oluşumunu engellemek için ergen yaştaki hastaların ameliyatlarında kısıtlı disseksiyonlardan çok tüm büyüme merkezlerine eşit ölçüde müdahalenin yapıldığı total çatı disseksiyonlarını tercih ediyorum. Bu ortada “disseksiyon” ameliyatta dokuların birbirinden ayrıştırılması manasına geliyor.
Spor / Ders muvaffakiyetinin etkilenmesi
Burunda geçirilmiş bir travmaya bağlı oluşan teneffüs sorunları genç yaşta yüksek performans gerektiren sporlar/aktiviteler ile uğraşan bireyleri etkileyebilmektedir. Burundaki işlevsel meselelerin uyku kalitesini, okul muvaffakiyetini, gün içerisindeki konsantrasyonu, spor performansını etkilediği durumlarda, septum kaynaklı baş ağrılarını yahut tekrarlayan sinüzit ataklarını tetiklediği hallerde , burun ameliyatı keyfe tasa bir estetik süreç olmaktan çıkıp tıbbi bir gereklilik haline gelebilir ki bu durumlarda daha erken yaşlarda ameliyat yapmak mümkündür.
Travmatik deformiteler
Ciddi bir kaza ve travma sonucu oluşan deformasyonların erken yaşta tedavi edilmesi gerekebilir. Kimi burun eğrilikleri yaş ilerledikçe düzelmeyecek ve tam aksine hastanın ömrünü giderek zorlaştıracaktır. Bu durumlarda beklemenin bir yararı olmadığından gereken tıbbi müdahale daha erken yaşlarda yapılabilir.
Duygusal olgunluk
Fiziksel olgunluğun yanı sıra, düşünülmesi gereken bir de duygusal olgunluk sorusu vardır. Rinoplasti, genç bireyin fizikî görünümünde meydana gelen kalıcı bir değişikliktir. Bu modelden sıkıldım bir öteki modele geçeyim durumu ameliyattan sonra kelam konusu değildir. Ne yaptığını bilen, duygusal olarak olgun bir ergen bedenindeki kalıcı değişiklikleri erişkinlere benzeri bir biçimde kabullenebilir.
Ebeveynler için tavsiyem çocuklarının rinoplasti hakkında gerçekçi beklentilerinin olduğundan ve bunun dışında fizikî ve duygusal olarak istikrarlı olduğundan emin olmaları. Her ne kadar burun cerrahisi ergenin vücut algısı üzerine olumlu tesir yapabilse de yeni burun örneğin makus giden bir duygusal alakayı iyileştirmeyecektir.
Bilhassa lise ortamında genç bireyler arkadaşlarının acımasız tenkitlerine, alaycı tutumlarına maruz kalabilmekte. Burun estetiği olacak genç bireylerin toplumsal etraftan gelen olumsuz yahut olumlu geri dönüşleri olgun karşılayabilmeleri, benlik algılarını öbür bireylerin görüşlerinden bağımsız biçimde kurgulayabilecek olgunluğa ulaşmış olmaları kuraldır.