Kalpden çıkan ve tüm bedenimize kanı dağıtan aort damarının rastgele bir seviyesinde %50 ve üzerinde çap artışı olması damar genişlemesi yahut anevrizma olarak tanımlanır.
Örneğin karın düzeyinde ortalama aort damar capı 1,5-2 cm‘dir. Bu çapın 3,0 cm ve üzerinde olması durumunda aort anevrizmasından bahsedilir.
Aort anevrizması için risk faktörleri aile hikayesi, erkek cinsiyet, yaş, sigara kullanımı ve hipertansiyondur. Hiperlipidemi ve kronik obstruktif akciğer hastalığı (KOAH) öbür risk faktörleridir.
Damar genişlemesine bağlı damarın yırtılma riski damarın genişliği ile gerçek orantılıdır. Damar genişlemesine bağlı uzun yıllar hastada rastgele bir klinik şikayet oluşmayabilir. Bu devirde anevrizma çapında büyüme yaklaşık 1,2-2 mm/yıl‘dır.
Hastaların teşhisleri en sık öteki bir nedenle yapılan görüntüleme testleri esnasında konur. Karın ve bacak bölgesi atardamar genişlemelerinin teşhis ve izleminde ultrasonografi risksiz ve düşük maliyetli bir araçtır. Genel olarak aort anevrizmnalarının ameliyat öncesi ve sonrası değerlendirmesi için günümüzde en sık kullanılan usuller bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans görüntülemedir.
Aort anevrizmasının yırtılmasına bağlı ameliyat edilen hastaların önemli ameliyat sırası ve sonraki birinci bir aylık periyotta kaybedilme riskleri nedeniye bu türlü bir olay meydana gelmeden evvel hastalığın tanınması ve tedavi edilmesi maksadı ile riskli kümedeki bireylerde (özellikle sigara kullanan 65 yaş üstü erkek hastalarda) tarama yapılması önerilmektedir.
Anevrizmanın yerine ve büyüklüğüne nazaran medikal olarak takip edilebilir yahut cerrahi ve endovaskuler (damar içi ) teşebbüslerle tedavi edilebilir. Günümüzde aorttanın kalpden çıkan birinci kısmının genişlemesinde hala açık cerrahi tek tedavi seçeneğidir. Aortanın öteki bölgelerindeki damar genişlemelerinde ise şayet aort damarı yapısı uygunsa birinci tedavi seçeneği endovaskuler uygulamalardır.
Aort anevrizmalarının endovaskuler tamiratının en büyük avantajı daha az invaziv olması ve ameliyat sonrası iyleşme periyodunun daha kısa olmasıdır. Ancak bu tekniğinde kendine has riskleri mevcuttur.
Özet olarak aort damar genişlemelerinin bilhassa riskli küme hastaların taraması ile hastalık bulgu vermeden saptanması ve tedavi edilmesi çok değerlidir.