PRP (Platelet Rich Plazma) yani trombositten varlıklı plazma tedavisi, kişinin kendi kanından düzgünleştirici özelliği olan hücrelerin ayrılarak eklem içine verilmesi olarak özetleyebileceğimiz yeni bir tedavi sistemidir. PRP kireçlenme tedavisinde, bilhassa de diz kireçlenmesinde giderek artan bir sıklıkta kullanılmaktadır. PRP metodu ile elde edilen trombositlerden salınan uygunlaştırıcı faktörler kıkırdak tamirinde rol oynayarak tesirli olmaktadır.
Kortizon ise onlarca yıldır romatizma ve bir çok hastalığın tedavisinde kullanılan bir ilaçtır. Kortizon aslında insan bedeninde bulunan bir hormondur ve sentetik olarak elde edilerek ilaç niyetine kullanılan çok sayıda kortizon molekülü geliştirilmiştir. Kortizon çok kuvvetli bir antiromatizmal tedavi casusudur. Romatizmanın aslını teşkil eden kimyasal olayları başından durdurur ve böylelikle romatizmanın eklemlere vereceği ziyanı önler.
PRP ve Kortizon tedavilerinin avantaj ve dezavantajları nelerdir?
PRP kişinin kendi kanından elde edildiğinden ve içine öbür bir ilaç katılmadığından çabucak hiç bir yan tesiri yoktur. Bir kaç yıla kadar düzgünleştirici tesiri devam eder. Buna rağmen nispi değerli olması, genelde birer ay ortayla 3 kere uygulanması, ağrı kesici tesirinin çabucak başlamaması ise dezavantajlarıdır.
Yaygın kanının bilakis tek bir kortizon enjeksiyonunun yan tesiri çok azdır. Hasta tansiyon hastası ise tansyonu biraz çıkarabilir, şeker hastası ise kan şekerini biraz yükseltebilir. Bu tesirler bir hafta içinde düzelir. Bunun dışında kalan yan tesirler kıymetsizdir ve bu yan tesirlerin tamamı denetim altında tutulabilir. Kortizonun asıl yan tesirleri yüksek doz ve uzun müddetli kullanımda ortaya çıkarsada eklem kireçlenmelerinde kortizon bu formda kullanılmadığından sorun teşkil etmez. Yılda tıpkı ekleme 3-4 defa kortizon enjeksiyonu uygulanabilir. Lakin genelde 2 kere kâfi olmaktadır. Kortizonun en kıymetli avantajı ucuz olması ve ağrıyı süratle kesmesidir. En kıymetli dezavantajı ise tesirinin 3 ay-6 ay ortasında sürmesidir.
Diz kireçlenmesine ne vakit PRP ne vakit kortizon yapalım ?
Kıkırdak harabiyeti fazla değilse, hasta yaşı çok ileri değilse ve ağrı şiddetli değilse PRP tedavisi çok daha uygun bir seçenektir. Araştırmalar 65 yaş altında PRP tedavisinin daha ileri yaşlara nazaran daha tesirli olduğunu göstermektedir. Dizde kıkırdak harabiyeti fazla ise, hasta yaşı ileri ise, dizde ağır sıvı varsa, ağrı şiddetli ise kortizon iğnesi tercih edilmelidir.
PRP ve kortizon birlikte kullanılamaz mı?
PRP yapılmış ekleme kortizon enjeksiyonu yapılması uygun değildir zira kortizon PRP nin tesirini azaltır. Buna rağmen diz çok ağrılı ise düşük doz kortizon yapılabilir. Bu türlü şiddetli ağrısı olan dizlerde ve bilhassa eklemde sıvı toplanması da varsa dizlerden evvel kortizon yapılıp hastanın ağrısı azaltılır ve bir ay kadar sonra PRP tedavisine başlanabilir. Böylelikle kortizon ile eklemde sıvı toplanması ve şiddetli ağrı önlenirken devamında yapılan PRP uygulaması ile de kıkırdak tamiri gerçekleştirilir. Bu sayede süratli başlayan uzun müddetli bir düzgünlük elde edilebilir.
Ama PRP yada kortizon yahut ikisi gerisi sıra da uygulansa unutulmaması gereken diz kireçlenmesinde tedavi bir bütündür ve bu tedaviler diz antrenmanları, kilo denetimi, diz eklemini müdafaa programları ile kombine edilmelidir. Bu sayede lakin uzun ve kalıcı bir yeterlilik elde edebiliriz.