Doğuştan dudak yarıklı bir bebeğin tedavisini planlamak hem çok güç hem de çok kolay bir yaklaşımdır.
Sevgi sözcüklerini söyleyebilmemiz, dudaklarımız sayesinde olmaktadır. His ve kanılarımızı sevdiklerimize değişik vasıtalarla ulaştırmamız mümkündür. Bunu, yıllarca; mektupla, telgrafla, telsizle, ankesörlü telefonlarla yaptık. Şimdilerde ise; iletiyle, e-maille ve manzaralı telefonlarla yapmaktayız, Fakat insanın bilhassa karşı cinse, onu sevdiğini söyleyebilmesi hatta bir öpücük kondurabilmesi için dudaklara muhtaçlık duyulduğu yadsınamaz bir gerçektir.
En fonksiyonel organlar sıralamasında dudakların son derece kıymetli olduğu açık bir gerçektir Yeme, içme, konuşma hatta nizamlı ve rahat nefes alabilmemiz için dudaklara muhtaçlığımız vardır. Şayet dudaklarımızın başına bir kaza gelecek olursa, birçok fonksiyonumuz anında sekteye uğrayacaktır.
Bir bebek dudak yarıklı doğarsa, başta emme ve beslenme olmak üzere tüm bu fonksiyonların yerine getirilmesinde bir ‘eksiklik var demektir, Plastik cerrah olarak bizim vazifemiz, bu minik bireyimizin de ileride partnerinin kalbine ulaşırken, dudakla ilgili bir sorun yaşamaması olmalıdır.
Bebek doğduğunda birinci evvel cinsiyetine bakılması, olağan karşılanması gereken bir harekettir. Lakin daha sonra bebeğin ellerine ayaklarına bakılır. Bir eksiklik yahut fazlalık olmasın diye. Bu mevzuda tecrübeli olan aileler dudağına da bakmayı ihmal etmez Zira toplumumuzda binde bir 6 olsa, yarık dudaklı bebek doğma mümkünlüğü kelam hususudur. Burada kullandığımız “binde bir” tabiri, dudak yarığının toplumumuzda çok ender görüldüğü manasına gelmez. Zira istatistiki olarak da bu tarif “cuk” oturmuştur Yani ülkemizde 1.000 canlı doğumdan 1 tanesi, dudak yarıklı olarak doğmaktadır. Anne ile babanın akraba olması bu mümkünlüğü daha da arttırmaktadır. Bu yüzden mümkün olduğunca akraba evliliklerinden kaçınmak gerektiğini burada bir sefer daha vurgulamadan geçemeyeceğim, Annenin hamilelik periyodunda, bilhassa birinci üç ayda geçirdiği kimi hastalıkların da, bebeğin dudak yarıklı doğmasına neden olduğu bilinmektedir.
Halk ortasında “tavşan dudak” yahut “kurt ağız” olarak da isimlendirilen bu rahatsızlık, bebek doğar doğmaz ailede bir panik havası esmesine neden olur. Beşerler, kendilerini ilgilendiren bahislerde, gereğince bilgi sahibi olamamaktan çok derecede telaş duyarlar. Bilgi sahibi olmayınca, çeşitli berbat senaryolar üretilmeye başlanır. Telaş artar ve artık iş içinden çıkılamaz bir hal alır. Bunun zıddı de mümkündür. Yani en umutsuz durumlarda bile, insanların mantıklı açıklamalar karşısında daha tahammüllü olabildikleri saptanmıştır.
Peki, dudak yarıklı doğan bir bebek büsbütün tedavi edilebilir mi? Yani olağan nefes alır, olağan beslenebilir ve olağan konuşabilir mi?
Bir ailede dudak yarıklı bir bebeğin doğumu kelam konusu ise ailenin telaşlanmaması gerekir. Şayet vaktinde tedavi planlanıp uygulanırsa, bu bebeğin öteki arkadaşlarından hiçbir farkı olmadan; olağan olarak yemesi, içmesi ve konuşması mümkün olacaktır.
Bebeği dudak yarıklı doğan aile, telaş ve telaş içindedir. Öncelikle niye bu türlü bir durumun kendi başlarına geldiğini sorgularlar. Sonra da bu sorunun külliyen giderilip giderilemeyeceği konusunda bilgilendirilmek isterler. Ayrıyeten, dudak yarıklı bebeğin nasıl besleneceği konusunda da başlar karışıktır. Öncelikle bu beslenme konusu açıklığa kavuşturulmalıdır. Bu durumlarda, dudak bütünlüğü tam olmadığı için, bebek vakum yapamaz, Annesini emmekte zahmet çeker. Bu yüzden bebek biberonla beslenmelidir. Beslenmede birinci tercih anne sütü olmalıdır. Bunun için evvel anne sütü “triley” (göğüs pompası) ile sağılmalı, sonra uzun “puar”lı biberonlara aktarılarak bebeğe içirilmelidir. Bu süreç bebek kucakta 45 derece açı yapacak halde tutularak yapılmalıdır. Bebek asla sırtüstü yatırılarak beslenmemelidir. Aksi takdirde yiyeceklerin bebeğin genzine kaçması ve teneffüs zahmeti yaşanması kelam konusu olabilir. Bu bebekler vakum yapamadıkları için emme süreci sırasında çok efor sarf ederler, çabuk yorulurlar ve doymadan emmeyi bırakmak zorunda kalırlar. Bu yüzden beslenmenin sık aralıklarla yapılması gerekmektedir. Ayrıyeten tam vakum yapamayan dudak yarıklı bebekler, emme sırasında çokça hava yutarlar. Bu nedenle, bu bebeklerin beslendikten sonra gazının çıkarılması, hayati değer taşır.
“Doğuştan Dudak Yarığı”nın tedavisi, cerrahidir. Burada vurgulanması gereken en kıymetli nokta, ameliyatın hangi yaşta yapılmasının daha uygun olduğunun belirlenmesidir, Daha erken yahut daha geç yapılacak teşebbüsler sonrasında, kimi problemlerin yaşanması kaçınılmaz olacaktır. Genel olarak maksadımız, doğumdan sonraki en erken periyotta bu operasyonu gerçekleştirmek olmalıdır, Böylelikle, hem ailenin dertleri giderilmiş hem de dudağın olağan anatomisi ve fonksiyonel misyonu yerine getirilmiş olur. Fakat doğumdan çabucak sonra bebeğin ameliyat edilmesinin de birtakım riskleri vardır. Zira bu bebeklerin ameliyatları, genel anestezi altında, yani uyutularak gerçekleştirilmektedir. Bir bebeğin genel anestezi alabilmesi için birtakım şartların gerçekleşmesi ve anestezi almasında bir sakıncanın olmadığının belirlenmesi gerekmektedir. Dudak yarıklı bebekler için ameliyata kadar geçecek süreç bilimsel olarak belirlenmiştir. Bunun için 10’lar kuralını uygulamaktayız. Yani bebek 10 haftalık olacak, kan kıymeti (Hb) en az 10 olacak ve 10 Libre (yaklaşık 4.5 kg) olacak. Bu kaideleri yerine getiren ve genel anestezi açısından sorunu bulunmayan bebeğin, artık bir an evvel ameliyata alınmaması için bir neden yoktur. Epeyce erken yaşta (2,5 ay) gerçekleştirilen bu ameliyatlardan sonra dudakta kalacak ameliyat izi de minimal olmaktadır.
