Tek taraflı beyin felci, öbür ismiyle inme (hemipleji) beyefendisine giden damarlarda bir tıkanıklık yada kanama sonucu beyin hücrelerinin hasar görmesi ve buna bağlı olarak hastanın bedeninin bir tarafının hareket yeteneğini büsbütün yada kısmen kaybedilmesi manasına gelir. Beyin felçleri ülkemizdeki en değerli sakatlık nedenlerinin başında gelmektedir.
Tek taraflı felçlerde ayrıyeten konuşma bozukluğu, yutma zorluğu, yüz kaslarında felçler de görülebilir. İster kanama ister tıkanma nedenli olsun akut devir atladıldıktan sonra hasta o taraf hareketlerin yavaş yavaş kazanmaya başlar. Birinci çıkan hareketler kaba ve İlker paterndedir, yani hasta ince hareketleri yapamaz. Beyin felci sonrasında bu hareketlerin ortaya çıkması beyin plastisitesi ile ilgilidir. Yani beynin ölen hücrelerinin vazifesinin kısmen de olsa sağlam kalan lakin asıl vazifesi farklı olan hücreler tarafından yerine getirilmesidir. Bu sayede şayet beyin hasarı hafifse hasta büsbütün güzelleşebilir. Ağır hasarlı beyin felçlerinde ise kesinlikle az yada çok sekel kalır. Felç sonrası hareketlerin güzelleşmesi sürecinde çabucak her vakit bacakta düzgünleşme kol ve eldekinden daha yeterli olmaktadır. Bu sırada ortaya çıkan ve rehabilitasyon sürecini olumsuz etkileyen en değerli olay spastisite olarak isimlendirdiğimiz ve felçli taraf kaslarının çok kasılarak yeni hareketlerin ortaya çıkışını engellemesidir.Bu kasılma bir istikamete hakikat olur. Sözgelimi elde hastanın eli yumruk yapacak biçimde kasılır ve bu eli açan kaslarda hareket ortaya çıkmasını pürüzler. Bu kasılma bazen o kadar şiddetli olurki hastanın eli dışardan birinin yardımı ile bile açılamaz.
Spastisite ile çabada çok fazla tedavi alternatifi yoktur. Genelde ilaçlar birinci seçenek olmakla bir arada yeteri kadar kas gevşemesi sağlayabilmek için çıkılan dozlarda yan tesirler ortaya çıkmakta ve bu nedenle tesirleri hudutlu kalmaktadır. Evvelce daha sık kullanılan ve şimdilerde çok tercih edilmeyen kimyasal hususlarla sonlara hasar verilerek spastisite azaltılabilir. Bu sistemde muhtemel yan tesirler yüzünden hudutlu kullanılmaktadır. Fizik tedai formülleri spastisiteyi lakin süreksiz bir müddet azaltabilir. Spastisite ile uğraşta en kıymetli silahımız botulinum toksin (botox ) enjekisyonu tedavisidir. Aslında bir mikrobun ürettiği ve sonradan sentetik olarak üretilen bu toksin çok güçlü bir kas gevşeticidir. Botulinum toksini yapıldığı kasda doza bağlı olarak değişen şiddette 3-4 ay süren süreksiz bir felç yapar. Hastanın genelde spastisite nedeniyle bir tarafa yapamadığı hareketleri yapabilmesi için çok gergin kaslara botoks enjeksiyonu yapılır. Bir seferde bir çok kasa enjeksiyon yapılabilir. Lakin toplam doz 400 IU yi geçmemelidir. Bu dozlarda bariz bir yan tesir görülmez ve son derece muteber bir tedavidir. Bu sayede botoks uygulanan kaslar gevşer ve felcin düzgünleşme devrinde başka kaslarda hareket ortaya çıkması için bir pencere periyodu yaratılmış olur. Botoksun tesiri 3-4 ay kadar sürer. Bu müddette hastaya ağır fizyoterapi uygulanması güçsüz kasların güçlenmesini sağlar ve ilacın tesiri geçtiğinde bu kaslar hareket edebilir hale gelir. Hastanın durumuna nazaran botoks enjeksiynlarına 3-4 ay aralıklarla uzun mühlet devam edilebilr.
Botulinum toksin enjeksiyonu felçte spastik kasları gevşetmek için son derece tesirli bir sistemdir. Duruma nazaran ilaçlar ile desteklenir. Bu süreçte ağır fizyoterapinin de kullanılmasıyla hayli başarılı sonuçlar alınabilir. Bu türlü bir sistemin varlığına karşın hastaların büyük kısmına uygulanmamaktadır. Devlet kurumlarınca karşılanan botulinum toksin tedavisi uygun hastalarda kesinlikle denenmelidir. Bu sayede el ve ayaklarında felcteki kasılmalar önlenebiir ve hasta çok daha rahat ve işlevsel formda hareket edebilir.
2 dakika okuma süresi