Muayene esnasında anlatmakta zahmet çektiğim bir bahis olduğu için burada bir ön açıklama yapmayı uygun gördüm.
Hastalarım birinci kere duyduklarında şaşırıyorlar ve çoklukla hazırlıksız yakalanıyorlar.
Göz kapağındaki fazla derinin sarkması (blefaroşalazis) ile göz kapağı düşüklüğü (blefaroptosis) birbirinden büsbütün farklı şeylerdir.
Göz kapağı katmanlardan oluşuyor.
En dış katmanda deri ve bu derinin çabucak altında deriye sıkıca yapışık perde üzere bir yüzeysel kas vardır. Bu en dış katman vakitle gevşer ve sarkar. Bu sarkma üst göz kapağı kıvrımını örter, deri kirpiklere temas edebilir ve ileri durumlarda gözün görme alanını bile kapatabilir. Fazla derinin sarkması için uyguladığımız tedavi bu derinin fazlalık yapan kısmının ve bazen ona yapışık olan yüzeysel kasın bir kısmının cerrahi olarak alınmasıdır. Bu sürecin tıbbi ismi blefaroplasti. Halk ortasında göz kapağı estetiği olarak anılır.
Blefaroplasti göz kapağı düşüklüğünü düzeltmez !!!
Üst göz kapağının derin kompartmanında göz kapağını açmaya, yani kirpik sonunu üst kaldırmaya yarayan bir kas vardır.
Bu kasın ismine kısaca Levator diyebiliriz. Levator Latincede “kaldırıcı” demektir. Levator kası göz küresinin ardında yer alan bir kemiğin iç yüzünden başlar. Kasın gövdesi göz küresinin üzerinde öne hakikat seyahat eder. Göz kapağının başlangıcında kas gövdesi bir bağ doku perdesi haline dönüşür. Kasın perdesi üst göz kapağının derin kompartmanı boyunca aşağıya uzanır ve kirpiklerin çabucak altındaki sert kıkırdak plakaya yapışır.
Bu ayrıntılar sizin için çok değerli değil fakat burada bir “mekanizma” olduğunu bilmeniz kâfi.
Bu sistemin rastgele bir yerinde bir sorun olduğunda göz kapağı gereğince açılamaz ve düşük kalır.
Hayko Cepkin’in göz kapağındaki durumdur.
Olağan bir göz kapağında kirpik sonu gözünüzün renkli halesini üstten teğet geçer. Gözün merkezindeki siyah yuvarlağı muhakkak kapatmaz. Göz kapağı düşüklüğü olan hastalarda ise kirpik hududu git gide aşağı kayarak evvel gözün renkli halesini sonra da görmeyi sağlayan merkezdeki siyah yuvarlağı kapatır.
Göz kapağı düşüklüğünün pek çok farklı sebebi mevcuttur. Beyin tümörlerinden göz etrafı kemik kırıklarına, göz küresi yerleşim bozukluklarından hormonal bozukluklara, nörolojik hastalıklardan olağan yaşlanma sürecine kadar sebepler çeşitlilik gösterir.
Yani tek başına estetik bir sorun değildir.
Ancak estetik cerrahide sıkça karşılaştığımız bir problemdir.
Göz kapağı düşüklüğünün toplumda en sık görülen sebebi yaşlanmaya bağlı olarak levator kasının perde sisteminin aşınması ve yıpranmasıdır. 50 yaşına gelmiş bir bireyin göz kapağı düzeyinin 20’li yaşlardaki düzeyin 1-2mm altında olması esasen olağan yaşlanma sürecinin bir kesimi olarak kabul edilir. Göz kapağı gençleştirme süreçleri için başvuran hastaların yaklaşık üçte birinde klinik olarak besbelli bir göz kapağı düşüklüğü gözlemleyebiliyoruz.
Yüz gençleştirme perspektifinden bakıldığında değerli olan nokta hastaların göz kapaklarındaki düşüklüğün göz kapağı estetiği ameliyatı öncesinde fark edilmesidir.
Fark edilirse göz kapağı estetiği ameliyatı esnasında yüzeysel katmandaki işimiz bittikten sonra derin katmana inip levator perdesini onarabiliriz ve tıpkı ameliyatta hem göz kapağı deri sarkması hem de göz kapağı düşüklüğü düzeltilmiş olur. Baştan fark edilmezse üst göz kapağındaki deri sarkması düzeltildikten sonra kapaktaki düşüklük daha çok dikkat çekmeye başlar. Göz kısıkmış, küçükmüş üzere görünür. Uyuşuk, baygın bir bakış oluşur. Bu durumu düzeltmek için ikincil bir ameliyat gerekir. Hasta mutsuz olur. Haklıdır da.
Çünkü hastanın perspektifinden bakıldığında “ben o sarkan deri alındığında kapak da kalkacak diye bekliyordum” demek son derece makul bir serzeniştir.
Fakat şurasını da bilmelisiniz ki göz kapağı düşüklüğü bazen gizli/maskelidir. Ameliyattan evvel göz kapağı üzerindeki tartısı kaldırmak için hem “levator” kası, hem de alnımızdaki “frontalis” kası beyinden ağır bir “kaldır” sinyali alır. Ameliyat öncesinde, bu ağır sinyal trafiği sayesinde kapak düzeyi olağan görünebilir. Göz kapağındaki deri fazlası alındığında yahut kaş kaldırıldığında yük hafifler, sinyal azalır, göz kapağı düşüklüğü aşikar hale gelir.
Şayet göz kapağı ameliyatı oldunuz ve göz kapağı düşüklüğü sonradan aşikar hale geldiyse meslektaşlarıma fazla yüklenmeyin çünkü bu durumun tanısı bu alanda ileri ihtisas çalışmaları yapan doktorlar tarafından bile atlanabilir.
Göz etrafı yaşlanması için araştırma sürecindeyseniz sizde göz kapağı düşüklüğü olup olmadığı konusunda başınızda bir soru işareti belirmeli. Bu yazının maksadı bu.
Göz kapağı düşüklüğünün 3 temel belirtisi vardır. Kendinizi bu belirtiler açısından gözlemleyin.
1.Kirpik sonu gözün renkli halesini üstten kapatarak gözün merkezindeki siyah yuvarlağa yaklaşmıştır. 2.Üst göz kapağı deri kıvrımı olağandan yüksektir. 3.Etkilenen tarafta kaş yüksektir. Google’a “eyelid ptosis” yazıp gelen görselleri inceleyebilirsiniz.
Estetik cerrahide yaşlanmaya bağlı göz kapağı düşüklüğünün tedavisinde 2 temel yaklaşım var: Birincisi deri yoluyla yapılan yaklaşım.
İkincisi göz kapağının iç yüzünden yapılan yaklaşım.
Bu yaklaşımlara ek olarak sıklıkla üst kapak deri fazlası, üst kapak kıvrımı ve kaş durumu da ek cerrahi teşebbüsler ile düzeltilmelidir.
Hangi yaklaşımın yahut hangi ameliyat kombinasyonunun hangi hastada uygun olduğu bu makalenin konusu değil ve karar süreçleri son derece karmaşık. Sizin bilmeniz gereken bu işin “basit” olmadığı.
Genç bir hastada kapak düşüklüğünü kapağın iç yüzünden rahatlıkla halledebiliriz. Deri fazlasına, üst göz kapağı kıvrımına yahut kaşlara bir şey yapmamıza gerek olmayabilir.
Lakin yaşlanma sürecindeki hastalarda durum çok farklıdır. Bu kümede göz kapakları düşükken, aldatıcı biçimde kaşlar olduğundan yüksekte ve üst kapak derisi olduğundan gergin görünür. Bu kümede tek başına göz kapağının iç yüzeyinden girerek “düşüklüğü” düzeltirseniz, kapak sistemindeki olağanlaşmayı takiben evvel üst göz kapağı kıvrımı akabinde da kaşlar olağan (düşük) konumuna inecektir.
Bir anda ameliyat öncesinde olmayan bir üst kapak deri fazlası ve kaş düşüklüğü tablosuyla karşılaşırsınız.
Bu sebeple yaşlanma sürecindeki hastalara alın germe, üst göz kapağı estetiği ve göz kapağı düşüklüğü ameliyatlarının bir bütün olduğunu ve birinin eksik kalması halinde ülkü estetik sonuca ulaşamayacağımızı anlatıyorum.
Yalnızca anlatmıyorum klinikte hasta örnekleriyle de açıklıyorum.
Hastam diyorsa ki “hocam sen göz kapağını yapıver ben öbür bir şey istemem” o vakit ameliyatı takiben kaşının düşeceğini ve göz kapağında deri fazlalığı oluşacağını anladığını ve kabul ettiğini yazılı olarak beyan etmesi gerekiyor.
Bir başka bahis asimetriler.
Gözler her bireyde asimetriktir.
Göz kapağı düşüklüğü de nerdeyse her vakit asimetriktir. Bu asimetri kaşlar ortasında da asimetriye sebep olur. Klasik kural olarak göz kapağı düşüklüğü ameliyatlarında tek seansta simetrik bir göz kapağı elde etmek birçok vakit mümkün değildir. Ameliyat mevcut asimetriyi azaltacak fakat birbirinin birebiri iki göz oluşturmayacaktır. Kapak düzeyleri ortasında ameliyat sonrasında da 1-2 mm fark kalabilir. Tekrar ediyorum, bu ameliyatları hafife almayın. Düzenek epeyce kompleks. Cerrahınız ameliyatta kapakları birebir seviyelese bile takip sürecinde yara güzelleşmesine, ödeme, cerrahi yapışıklıklara bağlı düzey farkları oluşabilir. Mesela bir taraf yapıldığında takip sürecinde öbür taraftaki zımnî düşüklük aşikâr hale gelebilir. Bu sebeplerden dolayı revizyonlar epeyce sıktır.
Siz bu ameliyatı 2 seanslı bir süreç üzere düşünün.
Revizyon gerektiğinde kahrolmayın, tek seansta biterse kutlama yaparsınız.
Son olarak estetik cerrahide göz kapağı düşüklüğünün en sık sebeplerinden birisi de botulinum toksin uygulamalarıdır. Her 100 hastadan 2-3 adedinde toksin bir yol bulup levator kasına ulaşır, kası zayıflatır ve göz kapağı düşüklüğü gelişir. Botoks’a bağlı düşüklükler her vakit geçicidir ve ekseriyetle 6-12 hafta ortasında büsbütün düzelir.