Kalp yetersizliği, kalp perfomansının azalması sonucu, kalbin doku ve organlara gerekli ve kâfi kanı gönderememesi sonucu ortaya çıkan klinik bir tablodur.
Kalp yetersizliği rastgele bir yaşta gelişebilir, lakin ilerleyen yaşla birlikte görülme sıklığı artar. Toplumda, 85 yaşta ise %15’e kadar çıkmaktadır. 65 yaş üstü bireylerde en sık hastaneye yatış nedenidir.
KALP YETERSİZLİĞİNDE GÖRÜLEN YAKINMALAR
– Nefes Darlığı
Nefes darlığı, kalp yetersizliğinde en sık görülen en değerli yakınmadır. Çabucak çabucak kalp yetersizlikli olguların tamamına yakınında gözlenir. Evvelce ağır eforu (örn. merdiven çıkma) takiben ortaya çıkar. Hastalık ilerledikçe daha hafif eforlarda (örn. düz yolda yürümekle) hastayı durup dinlenmek gereksiniminde bırakır
– Çarpıntı
Kalp yetersizliğinin belirtisi olarak çarpıntı, sistemli vurular yahut sistemsiz vurular biçiminde hissedilebilir. İstirahatte nabızdan bakılan kalp atım sayısı dakikada 90-100 üzerine çıkmışsa çarpıntı yakınmanızın hakikat olduğunu düşünebilirsiniz.
– Çabuk Yorulma
Kalp yetersizliği olanlarda başlangıçta ağır aktiviteler sırasında (koşma, merdiven çıkma vb.) hastalık ilerledikçe daha hafif aktiviteler (düz yolda yürüme vb.) ve daha ileri evrede mesken içinde günlük aktiviteler sırasında ( bulaşık yıkama, banyo yapma, mesken paklığı, giyinme-soyunma vb) ortaya çıkan çabuk yorulma ve bitkin düşme yakınmaları görülür.
Yorgunluk ve bitkinlik, kalbin azalmış pompalama yeteneğine bağlı kas ve dokulara gereğinden az kan ulaşması sonucu oluşur.
– Ayak yahut Bacak Şişliği
Ayak ve bacak şişliği, bedende sıvı birikmesi sonucu gelişir. Bu kalp yetersizliğinin kötüleştiğine ait belirti olabilir. Ayaklarda şişlik oluştukça, günlük giyilen ayakkabılar daha dar gelmeye başlar. Bacaklarda oluşan şişlik parmakla basılınca bir mühlet için iz bırakır. Yer çekiminin tesiriyle, günün ilerleyen saatlerinde ayak ve bacaklardaki şişlik artar. Uzanma yahut dinlenme sonrası ekseriyetle şişlik azalır.
– Karında Şişlik yahut Ağrı
Karnın üst bölgesinde (mide bölgesi) ağrı yahut şişkinlik, bedende sıvı toplanmasına bağlı olarak gelişebilir.
– Süratli Kilo Alımı
Eğer kalp yetersizliği sıvı birikmesine neden oluyorsa süratli bir kilo artışı kelam konusu olabilir.
Günlük sabah idrarından sonra bakılan kilo takibi değerlidir. Şayet birkaç gün içinde 2 kilodan fazla kilo artışı varsa hekiminize yahut hemşirenize haber vermelisiniz.
– Öksürük
Kalp yetersizliğine bağlı inatçı öksürük ve hırıltı görülebilir. Hırıltı, astımlı hastalardakine misal olsa da, kalp yetersizliğinde sebep farklıdır. Bilhassa gece uyuduktan bir müddet sonra başlayan ve hastayı uyandıran öksürük kalp yetersizliğinde nefes darlığı muadili kabul edilir. Kalp yetersizliği olan şahıslar, bazen, öksürükle bir arada yavaşça kanla boyanmış sümüksü, kalın balgam çıkarabilirler.
– Baş Dönmesi, Dikkat Kaybı, Bayılma, Sersemlik
Kalp yetersizliği olanlarda baygınlık hissi, sersemlik ve baş dönmesi üzere şikâyetler, beyefendisine giden azalmış kan akımına bağlıdır. Bayılma ani şuur kaybıdır ve beyefendisine kan akımının önemli biçimde azaldığı manasına gelir.
– Göğüs Ağrısı
Kalp yetersizliği bulunan olguların 2/3’üne kalp damar hastalığı eşlik ettiğinden, kalp damar hastalığına bağlı göğüs ağrısı sık karşılaşılan yakınmalar ortasında bulunur. Bu tip olgularda göğüs ağrısı ekseriyetle göğüs üzerinde hissedilmekle birlikte alt çene ile göbek ortasında rastgele bir bölgede de hissedilebilir.
– İştah Kaybı/Bulantı
Kalp yetersizliğinde iştah kaybı yahut bulantı yakınmaları bulunabilir. Birtakım hastalarda çok az yemelerine karşın, çabuk doyma yahut midede şişkinlik hissi görülebilir. Bu yakınmalara karın ağrısı ve karında gerginlik hissi eşlik edebilir.
Yakınmalar- Özet
Aşağıdaki durumlardan rastgele biri mevcutsa bir doktora danışmanız önerilmektedir.
– Nefes darlığı
Kolay aktiviteler yahut merdiven çıkmakla nefes darlığı
İstirahatte yahut düz yatarken gelişen nefes darlığı
Gece uykudan nefes darlığı ile uyanma
Uyuyabilmek için yastık sayısını artırma muhtaçlığı duyma
– Halsizlik- yorgunluk
Çabuk yorulma
Ayaklarda, ayak bileğinde yahut bacaklarda şişme (ödem)
Genel yorgunluk hali
– Öksürük
Sık sık öksürme
Kanla boyanmış, sümüksü kalın balgam çıkarma
KALP YETERSİZLİĞİNDE TANI
Kalp yetersizliği tanısı yalnızca bir tabip tarafından konulabilir. Klinik öykünüz ve yakınmalarınız ışığında yapılacak bir muayene sonucu kalp yetersizliği olasılığınız ortaya konacaktır. Hekimler tanıyı doğrulamak için ekseriyetle bir ekip testler isterler. Bu testlerin birden fazla kolay ve acısızdır. Bu testlerden en sık kullanılanı ekokardiyogram’’ (kalp ultrasonu)’’dır. Kalbin ekokardiyografik incelemesi ile kalp boşlukları, kalp duvarları ve kalp kapakları hakkında bilgi edinilebilir ve kalbin pompalama gücü direkt ölçülebilir.
KALP YETERSİZLİĞİNDE TEDAVİ
Kalp yetersizliği tedavisinde erken teşhis ve tedavi epey kıymetlidir. Günümüzde hekim-hasta işbirliği ile pek çok kalp yetersizliği hastası olağan günlük hayatlarını devam ettirebilmektedir. Şayet kalp yetersizliği tanısı almışsanız doktorunuz tarafından size bir ekip ilaçlar başlanacak ve ömür biçiminizi hastalığınızın gerektirdiği biçimde değiştirmeniz önerilecektir.
Kalp Yetersizliği Hastasının Ömür Stili Değişiklikleri
Kalp yetersizliği kronik hastalıktır ve ömür uzunluğu tedavi gerektirir. Kalp yetersizliği hastasının, hekimin verdiği ilaçları nizamlı kullanmanın yanı sıra tedaviden en fazla faydası görmesi, klinik tabloda ortaya çıkabilecek kötüleşmelerin önüne geçilmesi ve hastalığın ilerlemesine mahzur olunması için aşağıda sıralanan hayat biçimi değişikliklerine ahenk sağlaması gerekmektedir.
1.Vücut yükünü takip etme
Kalp yetersizliği bulunan hastaların, mümkünse her gün birebir saatte (sabah tuvalete gittikten sonra) birebir tartı ile beden kilosunu ölçerek kaydetmeleri ve birkaç gün içinde oluşabilecek ani kilo artışlarını doktora bildirmeleri önerilmektedir.
2. Tuz tüketiminin kısıtlanması
Tuz alımının kısıtlanması kalp yetersizliği olan hastalar için en değerli ömür usulü değişikliklerinden birini oluşturur.
3. Sıvı alımının kontrolü
Tek başına tuz alımı fazlalığı bedende sıvı tutulumuna neden olabileceği üzere tek başına alınan sıvı ölçüsünün fazla olması da beden sıvı ölçüsünü arttırıp kalp yetersizliği tablosunu kötüleştirebilir.
4.Alkol alımının kısıtlanması
Az ölçüde alkol tüketiminin koroner arter hastalığınıönlemede faydalı olduğu söylense de, kalp yetersizliği durumunda çok alkol tüketimi kısa periyotta kalp atım sayısı ve kan basıncını arttırarak ve uzun periyot kullanımında kalp performasının daha da azalmasına yol açarak ziyanlı olur. Alkol alımı büsbütün kesilmelidir.
5. Diyette potasyum alımının düzenlenmesi
6. Yağ ve kolesterol alımının azaltılması
7. Kalp yetersizliğinde aktivite ve egzersiz
Kalp yetersizliği bulunan olguların, günlük aktivitelerini bariz formda kısıtlaması, konutta hareketsiz bir ömür biçimine bağlanmaları istenen bir durum değildir. Araştırmalar kalp yetersizlikli olguların hafif seviyede ve tabibin önerdiği biçimde yapacağı sistemli antrenman aktivitelerin ömür kalitesini arttırdığını ve bireylerin performansını koruduğunu göstermektedir.
9. Sigara’nın bırakılması
Sigara dumanındaki karbon monoksit, kanın oksijen taşıma kabiliyetini azaltır. Böylelikle kalp bedene kâfi oksijen sağlamak için daha fazla çalışmak zorunda kalır. Sigara içimi tıpkı vakitte kan damarlarında yağ artıklarının birikmesine katkıda bulunarak damarların daralmasına ve kalp damar hastalığı olanlarda da kalp krizinin ortaya çıkmasına neden olabilir. Sigara içildiği sırada kalp damarları da dahil olmak üzere tüm beden damarlarında belli bir seviyede büzülme/spazm meydana gelir, kalp suratı artar ve kan basıncında yükselme eğilimi ortaya çıkar. Buna bağlı kalp yetersizliği belirtileri ağırlaşabilir. Bu nedenle sigara bağımlılarının sigarayı bırakması, bunun için gerekirse dayanak tedavileri alması ve sigara içilen ortamlardan, pasif sigara içiciliğiden uzak durması gereklidir.