Koroner Nedir?
Kalbimiz aslında bir kas pompasıdır. Kalbimizi oluşturan kasların çalışması için kan taşıyan damarlara koroner damarlar denir. Çapları 1 ile 3 milimetre ortasında değişen, ince ancak ömrümüz için bekli de en kıymetli damarlarımızdır.
Koroner bypass nedir?
Koroner damarda tıkanıklık olan kısmın ilerisine, bedenin öbür bir bölgesinden alınan yeni damar kullanılarak, kanın ulaştırılmasıdır. Köprüleme ameliyatı da denebilir. Bu yolla tıkanık alanın üzerinden kan yeni damar köprüsüyle aşıp uzaktaki kalp kaslarına ulaştırılır.
Bypass da son teknoloji Kapalı Bypass
Bypassta kullanılan en ülkü damar göğüs damarıdır. Lakin çok sayıda damar tıkanıklığı olan hastalarımızda göğüs damarına ek olarak, kol ya da bacaktan damar alırız. Bunun için ortalama 40 – 60 cm kesi gerekir. Kapalı formülde bunu kamera ile endoskopik olarak 1-2 cm lik bir giriş deliğinden yapıyorum.
Diğer taraftan damar yapısı uygun hastalarda, göğüs kemiğini kesmeden, sol göğüs altından küçük kesi yahut robot yardımı ile bypass ameliyatını gerçekleştiriyorum. Böylelikle hastalarımın ameliyatını Göğüslerinde yada bacaklarında iz olmadan tamamlamış oluyorum.
Endoskopik Metodun Avantajları
Daha az ağrı, daha çabuk hareket edebilme yeteneği, yara yeri komplikasyonlarında azalma, hastane kalış müddetinde kısalma ve ameliyat sonrası yara bakımına gerek kalmaması.
Çalışan Kalpte Bypass
‘Çalışan kalpte bypass’ ya da ‘Beating heart ameliyatları’ denilen bu ameliyatlar şahsî olarak gerçekleştirmekten en çok zevk aldığım ameliyatlardandır.
Bu prosedürde kalbi durdurmadan ve hastayı kalp akciğer makinasına bağlamadan ameliyatı gerçekleştiriyoruz. Kalbin tüm damarlarına kalp çalışmaya devam ederken yani atan kalpte bypass yapabilmekteyiz.
Öteki Hasta Görüntüleri için lütfen tıklayınız…
Çalışan Kalpte Bypass’ın Avantajları nelerdir?
Bypass sonrası Strok ( felç / inme ) ve gibisi sinirsel sorunlara daha az rastlanması
Hastaların çabuk toparlanmaları,
Ameliyat sırasında kan nakli muhtaçlığının az olması
Enfeksiyon riskinin az olması
Taburculuk müddetlerinin kısa olması
Ruhsal etkilenimin az olması
Çalışan Kalpte Bypass Hangi hastalara uygulanır?
Tüm hastalara uygulanabilmekle birlikte şu hastalarda daha da avantajlı bir usuldür:
Kalbinin kasılma işlevi bozulmuş
Kronik akciğer hastalığı olanlar
Daha evvelce felç yahut süreksiz felç geçiren hastalar
Böbrek yetersizliği olan hastalar
70 yaş üstü hastalar
Kanseri olan hastalar
Koroner damarlar neden daralır/tıkanır?
Bu bahiste yapılan araştırmalar 5 temel risk faktörünün en kıymetli sebepler olduğunu ortaya koymaktadır. Bunlar;
1- Ailesel yatkınlık (kişinin anne, baba ya da kardeşinin genç yaşta koroner arter hastası olması)
2- Diyabet (şeker hastalığı),
3- Hipertansiyon,
4- Hiperlipidemi (kan yağlarının yüksekliği)
5- Sigara
Bu 5 temel risk faktöründen 3 adedinin bireyde varlığı hasta olma riskini değerli derecede yükseltmektedir. Bunlara ek olarak gerilim, erkek cinsiyet, hareketsiz hayat biçimi, erkeklerin 45, kadınlarınsa 55 yaşın üzerinde olması üzere faktörler kişinin koroner damarlarının tıkanmasını kolaylaştırmaktadır.
Koroner Anjiyo nedir, nasıl yapılır?
Koroner damarların görüntülenmesi sürecidir. Kasık yahut kol atardamarından girilerek koroner damarların içine, kan akımını gösterebilen özellikteki bir unsur verilir. Bu yolla bu damarlarda rastgele bir daralma yahut anormallik olup olmadığı saptanır.
Anjiyo oldum damarlarım açılmadı? Neden?
Üstte belirttiğim üzere anjiyo yalnızca damarlarda bir sorun olup olmadığını gösteren bir teşhis prosedürüdür. Tedavi edici özelliği yoktur. Anjiyo sonucunu öteki teşhis usulleriyle birleştirerek hastamız için en gerçek tedavinin ne olduğuna karar vermekteyiz.
Tıkanan kalp damarları nasıl açılır?
Bu durumun tedavisi için 3 temel sistem balon, stent ve koroner bypass cerrahisidir. Hudutlu darlıklarda ilaç tedavisi de uygulanabilir.
Balonla damarın açılması nedir?
Kısıtlı lezyonlarda uygulanabilen bir metottur. Damar içerisinde tıkanıklığın olduğu bölgede damar çapı ile uyumlu bir balonun şişirilerek tıkanıklık yapan aterosklerotik kısmın (kirçlenme) yahut pıhtının damar cidarına yayılması yoluyla damarın açılması sürecidir.
Stent nedir?
Balonda uygulanan sürece benzeri olarak damar içine tel bir kafes yerleştirerek var olan tıkanıklığın açılması sürecidir.
İlaç mı? Stent mi? Bypass mı?
Tedavi sonrası prosedürler ortası fark nedir?
Kolay bir plak ya da bulunduğu yer prestiji ile kıymetli olmayan bir daralmanın tedavisi yalnızca ilaçla gerçekleştirebilir.
Önemli darlıkların tedavisinde iki temel seçenekten biri balon-stent üzere ameliyat dışı prosedürler bir başkası de bypass ameliyatıdır. Lakin sanıldığının bilakis bu tedavi metotları birbirinin alternatifi değildir. Koroner baypas cerrahisi ilaçla ve/veya stentle tedavisi mümkün olmayan ya da bu yolla tedavi edilebilse bile hastanın güvenliğinin yeteri kadar sağlanamadığı hastalarda altın standarttır.
Stent uygulaması daha kolay bir tedavi metodu olmasına rağmen bu süreç uygulanan hastalarda her vakit damarlarının tekrar tıkanması riski mevcuttur. Koroner bypas cerrahisi ise süreç olarak biraz daha kompleks, fakat güzel ellerde yapıldığı takdirde hayat kalitesinin stent vb. tedavilere nazaran çok daha fazla düzgünleştiren kesin ve inançlı bir tahlildir. Teknik olarak stent konulamayacak yahut ameliyat edilemeyecek hasta yoktur. Lakin değerli olan her hasta için en gerçek tedavinin uygulanmasıdır.
Koroner bypass ameliyatında yeni damarlar bedende nereden alınır
Ne vakit koroner bypass ameliyatı olmalıyım?
Koroner damar tıkanıklığı olan hastaların tedavisinde en değer verdiğimiz bahislerden biri de hastaya kalp krizi geçirmeden müdahale edilebilmesidir. Kalp krizi esnasında kansız ve oksijensiz kalan kalp kaslarının kasılma işlevini kaybetme riski çok fazladır.
Burada hastalarımla paylaştığım bir örneği sizlerle de paylaşmak isterim;
6 silindirli çok güçlü bir arabanız olduğunu düşünün. Kalp krizi geçirdiğinizde aracınızın 6 silindiri krizin şiddetine nazaran 1 yahut 2 silindire düşebilir. Bu durumda aracınızın gücü düşer ve halk ortasındaki tabiri ile çekmemeye başlar. Kalbimizde de durum böyledir. Bedenin muhtaçlığı olan kanı pompalamakta zorlanmaya başlar. Kalp yetmezliği / yetersizliği dediğimiz durum da aslında budur.
Sonuç olarak cerrahiye gereksinimi olan bir hastaya ilaç yahut stent üzere bir tedavi uygulanması hastayı tam tedavi edememekle birlikte hayatının ilerleyen periyodunda geçirebileceği bir kriz, kalp kaslarının kalıcı hasarlanması sonucunda, ileride yapılacak bir cerrahiden alınabilecek en uygun sonucu da riske eder. Bu bahiste tavsiyem, size inanç veren tabip yahut tabiplerle yola devam etmenizdir. Maksat yanlışsız karar, yanlışsız vakitte en âlâ tedavi olmalıdır
Göğüs atardamarı, kol atardamarı, bacak toplardamarı ve mecburî hallerde karın bölgesi damarlarını kullanmaktayız. Benim şahsî tercihim %100 göğüs atardamarları olmaktadır. Her hastada kesinlikle bir, hastanın yapısı uygunsa iki göğüs damarı kullanmak en güzelidir. Göğüs damarının öteki damarlara üstünlüğü 20 yıl ve üzeri açıklık oranlarının öteki tüm alternatiflerinden daha uzun olmasıdır.
Tüm dünyada göğüs atardamarı ile birlikte en sık kullanılan yeni damar bacak toplardamarıdır. Toplardamar yapısında olması bir dezavantaj üzere görülmekle birlikte damar yapısı sağlıklı ve gerçek teknikle çıkarılmış bir bacak toplardamarı uzun yıllar açık kalmaktadır. Kol atardamarı da yapısı nedeniyle tercih ettiğimiz damarlardandır. Lakin ressam, mimar, teknik operatör üzere kolunu mesleksel olarak da kullanan hastalarda pek tercih etmeyiz. Bypassta hangi damarın kullanılacağına her hasta için başka ayrı karar verilmelidir. Benim tavsiyem ameliyattan evvel bu hususta cerrahınızla kesinlikle konuşmanızdır.
Bypass yapılan damarın ömrü ne kadardır?
Kişinin sıhhatini ciddiye alması, kullanıyorsa sigarayı bırakması, ilaçlarını nizamlı kullanması ve hayatına idmanı katması son derece değerlidir. Bunlunla birlikte denetimlerini nizamlı yaptırması, diyet ve kilosuna dikkat etmesi halinde kullanılan yeni damarların ömrü rahatlıkla 30 yıla kadar çıkmaktadır.
Endoskopik damar çıkartma yöntemi
Koltuk altı ve göğüs altı kalp ameliyatlarına ek olarak tercih ettiğim bir öteki estetik uygulama da koroner bypass yaptığımız hastalarımızda göğüs damarı dışında bacak ya da koldan damar almak gerekirse, kola ya da bacağa kesi yapmadan damarı çıkarmak.
Burada endoskopik usul dediğimiz yalnızca 1-2 cm’lik küçük bir kesiden kamera eşliğinde özel bir aletle girerek damarı çıkarma sürecidir. Bu sayede koroner bypass olan hastalarımız bacaklarında iz olmaksızın, ameliyattan çabucak sonra rahatlıkla yürüyebiliyor, merdiven çıkabiliyorlar. Bu formülde de enfeksiyon riski daha az oluyor.
Koroner bypass ameliyatı ağrılı olur mu?
Koroner bypass ameliyatı riskli midir?
Her çeşit cerrahi teşebbüste ağrı olabilir. Fakat günümüzde ameliyat sonrası ağrıyı ortadan kaldırmak için pek çok tesirli çağdaş formül kullanabiliyoruz. Ameliyatta uygulanan genel anestezinin dışında şahsî olarak uyguladığımız özel doku anestezisi sistemi de hastalarımızın ameliyat sonrası konforunu son derece arttırmaktadır. ‘’Ağrı dindirmek ilahi bir sanattır’’ der bilimsel tıbbın kurucusu Hipokrat. Şayet ağrıya hassaslığınız yüksek ve bu mevzuda kaygılarınız varsa cerrahınızla ameliyatınızı planlarken bu mevzuyu paylaştığınız takdirde alınabilecek tedbirler konusunda sizi aydınlatacaktır. Bu günler cerrahınızla ve anestezi de dahil cerrahi grubunuzla birlikte atlatacağınız bir süreçtir.
Hiçbir ameliyat risksiz değildir. Fakat öngörülebilen ve en aza indirilebilen riskler vardır. Koroner bypass ameliyatlarında hastanın ömrünün kaybetme riski tüm dünyada ortalama %3 civarındadır. Kendi serilerimizdeki oran %1’in altındadır. Şayet bir koroner bypass ameliyatı gereksiniminiz varsa size tavsiyem ameliyat öncesinde size uygulanacak ameliyatın riskleri konusunda, tercihen aile yakınlarınızla birlikte, cerrahınızla konuşmanızdır. Cerrahınız size koroner bypass ameliyatı riskleri konusunda ayrıntılı bilgi verecektir.
Ameliyattan ne kadar müddet sonra ayağa kalkarım? Günlük hayatıma dönerim?
İşe dönüşüm ne vakit? nasıl olur?
Bedenen çalışmayı gerektirmeyen işlerde bu mühlet 2 hafta ile dört hafta ortasında değişebilmekte, bedenen icra edilen meslekleri olan hastalarımızda ise bu mühlet işin yapısına nazaran biraz daha uzayabilmektedir. Bununla birlikte benim şahsî tavsiyem bu devirde çok da telâşlı olmamanız, hayatınızın bu yeni periyodunda daha olumlu ve huzurlu bir ömür üslubu için gerekli stratejileri oluşturarak bu süreyi geçirmenizdir.
Not: resmi rapor mühleti 3 aydır.
Ameliyattan bir gün sonra hastalarımız yürürler ve aileleriyle sohbet edebilirler. Bilgisayar vb. aygıtları kullanabilir, bedenen çalışmayı gerektirmeyen işlere katkıda bulunabilirler. Ortalama 10 gün içerisinde açık havada yürüyüşler dahil günlük hayatlarına dönerken, çok ileri yaşlı hastalarımızda bu müddet biraz daha uzun olabilir. Atan kalpte ve / yahut küçük kesi ile yaptığımız bypasslarda bu mühletler kısalmaktadır. Bu bahiste destekleyici tedaviler, fizyoterapi, hasta yakınlarının dayanağı, ameliyat öncesi hastanın fiziki ve ruhsal olarak hazırlanması son derece değerlidir.
Kaçıncı gün taburcu olurum?
Ameliyattan sonra beslenmem nasıl olmalı?
Koroner bypass ameliyatı sonrasında hastalarımıza birinci 2 ay diyet vermiyoruz. Bu periyotta diyabet ya da ailevi hiperlipidemi üzere özel bir sıhhat sorununuz yoksa olağan günlük beslenmenize devam edebilirsiniz. İkinci aydan sonra denetime geldiğinizde diyetisyeniniz tarafından sizin için hazırlanan diyeti uygulamanız en sağlıklısıdır.
Diyet sözü ekseriyetle uyulması sıkıntı, insanın sevdiği besinlerden yoksun kalacağı bir uygulama üzere bir imaj uyandırsa da bizim burada kastettiğimiz hastalarımız için daha sağlıklı olan besinleri tüketmeleridir. Margarin ve glikoz şurubu üzere yapay besinlerin büsbütün kesildiği doğal olan tüm besinlerle istikrarlı ve gerçek hazırlanmış bir beslenmeden bahsediyoruz. ‘’Bana ne yediğinizi söyleyin size kim olduğunuzu söyleyeyim’’ der ünlü gastronom Brillat Savarin. Bu kelam yemeklerin lezzeti olduğu kadar kişinin sıhhati ile de ilgilidir. Doğal olan her besin gerçek tüketildiği takdirde sıhhatimiz için yararlıdır. Bu ameliyat sonrası için de geçerlidir.
Ameliyat sonrası spor yapabilir miyim ?
Kesinlikle evet. Ve yapmalısınız da. Hastalarıma ameliyattan iki hafta sonra şayet hava kaideleri uygun ve eşlik edebilecek bir yakınları varsa açık havada yürüyüşlere başlamalarını öneriyorum. Hava kaideleri uygun değilse meskenlerini ya da kapalı alanları tercih etmeliler. İşin gerçeği ameliyat olsun olmasın, tüm beşerler için en ülkü spor tempolu yürümektir. Araştırmalarda çok güç harcanarak yapılan hiçbir sporun sıhhat açısından yürümeye üstünlüğü gösterilememiştir. Beden kas kitlemizin %80’i göbek deliği hizamızın altında olduğu için büyük kas kümelerini çalıştırmanın en kolay yolu yürümektir. Koroner bypass ameliyatı yaptığımız hastalardan dalmak üzere su sporları ile uğraşan ya da her kış bize dağda avladıkları tavşanları getiren avcılar da dahil olmak üzere, her cins spor faaliyetini yapanlar mevcuttur. Fakat şahsî olarak en çok tavsiye ettiğim spor tempolu yürümektir. Yürüme birebir vakitte toplumsallaştıran ve ruhsal olarak da tedavi edici tesiri olan bir aktivitedir. Yürüyün! Yürüdükçe zihniniz de damarlarınız da açılır.
Ortalama taburculuk müddeti 5 gündür. Lakin uyguladığımız tekniğe nazaran bu müddet kısalabilmektedir. Küçük kesi ile ve/veya atan kalpte bypass ameliyatını gerçekleştirdiğimiz hastalarımızın büyük çoğunluğu 3. günde taburcu olabilecek duruma gelmektedirler.
Ameliyattan sonra cinsel performansım etkilenir mi?
Hayır etkilenmez. Geçmiş yıllarda erkeklerde erektil disfonksiyon denen sertleşememe sorunu oluşabileceğine yönelik çalışmalar bildirilse de günümüzde hem erkek hastalarımızın, hem de bayan hastalarımızın cinsel performanslarında rastgele bir azalma yahut işlev kaybı olmaması için pek çok teknik tedbir alabilmekteyiz.
Genç hastalarımızda bu mevzu daha da kıymetli hale gelmektedir. Bu türlü değerli bir ameliyattan çıkmış olmak cinsel hayatı süreksiz de olsa ikinci plana itebilir. Bunu cinsel işlev kaybı olarak nitelemek yanlış olur. Koroner bypass ameliyatı olan hastalarda ameliyat sonrası cinsel alaka esnasında kalp krizi geçirir miyim diye oluşabilen bir kaygıları da olabilmektedir. Bu hususta hatırlayın ki artık kalbiniz daha sağlıklı. Ameliyat sonrasında yeni damarlarınız kalbinize daha çok kan iletiyor. Aslında eskisine nazaran çok daha sağlıklı ve güvendesiniz. Bu mevzuda başınıza takılan soruları ameliyat öncesi yahut sonrasında cerrahınızla paylaştığınızda sizi aydınlatacak ve içinizi rahatlatacaktır. Bu periyotta eşlerin dayanağı de son derece değerlidir. Ameliyat sonrasında nasıl davranılması gerektiği konusunda çiftlerin bilinçlendirilmesi, hem eşlerin hem de hastalarımızın ömür kalitesini arttırmaktadır.
Ameliyat sonrası erken periyotta idman nasıl olmalı?
Koroner bypass ameliyatı sonrası hem yoğunbakımda hem de odanıza çıktığınız birinci günden itibaren uzman fizyoterapist arkadaşlarımızla teneffüs, temel duruş ve yürüme üzere günlük yaşama dönüş idmanlarına başlarsınız. Bu devirde hastalarıma ‘’ ne kadar çok yürürlerse o kadar çabuk iyileşeceklerini söylerim’’ ki bu binlerce hastamın üzerinde gözlemlediğim bir gerçektir. Taburcu olduktan sonra da konutunuzda tıpkı antrenmanlara devam edebilir, göğsünüzü koruyacak biçimde yenilerini ekleyebilirsiniz. Bu periyotta tartı kaldırmamaya ve göğsünüzü çarpmamaya dikkat etmelisiniz. Küçük kesi ile ameliyat ettiğimiz hastalarımız bu bahiste daha rahattır.
Ameliyat sonrası uyku tertibim nasıl olmalı?
Benim bu periyotta hastalarımdan istediğim gündüz saatlerini uyanık ve belirli saatlerde hafif antrenmanlar, en değerlisi de yürüyüşler yaparak geçirmeleridir. Gündüz uyanık kalmak çok değerlidir. Gündüz saatlerinde yapacağınız çok kısa vadeli uykular bile çoğunlukla gece uyanık kalacağınız manasına gelmektedir ki bu bizim istediğimiz bir durum değildir. Bu durum sizi ve refakatçinizi de yorar. Gece uykusu ise güzelleşmenizi hızlandıran daha fizyolojik bir uykudur.