Meme küçültme ameliyatı, ülkemizde en az göğüs büyütme ameliyatı kadar tercih edilen ameliyatlardandır. Göğüs bir benlik organı olduğu kadar toplumlarda asırlarca bir statü belirleyici rol dahi üstlenmiştir. Eski tarihi eser ve fotoğraf motiflerinde bayan göğsü rahmeti de sembolize edecek halde büyük olarak tasvirlenir.
Bununla birlikte göğsün yükü vakitle daha fazla rahatsız edici olmakta ve hastalar göğüslerinin büyüklüğünden kurtulmak istemektedirler.
Göğüs küçültme ameliyatı, göğüste görünür izler bırakabilir lakin hastalar müsaade az olmasından öbür yükün azaltılmasını talep ederler.
Meme büyüklüğü temelde genetik (aileden gelen özellikler) faktörden etkilenmekle birlikte kimi bayanlarda emzirme periyodundan sonra göğüs hacmindeki azalma beklenenin çok altında olmakta ve münasebetiyle büyük göğüs bir mühlet sonra rahatsız etmeye başlamaktadır.
Meme tartısının ve hacminin büyük oluşu omurga ve omuz sıhhatini olumsuz etkilemektedir. Göğüs büyüklüğünün üst sonuna dair bariz bir tanımlayıcı özellik yoktur zira ırklar ortası ve şahıslar ortası boyutlar kıymetli değişkenlikler gösterebilir. Uzun uzunluklu göğüs kafesi dar bayanda ki büyük göğüs tarifi ile kısa uzunluklu geniş göğüs kafesli bayandaki tarif birbirinden farklıdır. Şahsi görüşüm, omuz ve omurga biyomekaniğini etkileyerek bu bölgelerde ağrıya yol açan göğüs boyutu büyük olarak kabul edilebilir. Omuzda göğsün yarattığı travmanın en bariz tesiri, sütyen kayışının bıraktığı iz ve kamburluktur.
Meme küçültme ameliyatı göğsün ergenlikteki gelişimini tamamladığı 15 yaşından itibaren uygulanabilir (2). 18 yaş altında hastanın toplumsal hayatını ve günlük aktivitelerini olumsuz etkileyen boyutlar aile ile birlikte kesinlikle ameliyat açısından değerlendirilmelidir.
Meme küçültme ameliyatı, göğüsten doku çıkarılmasını da içerdiği için aslında mümkün bir göğüs kanseri tanısı için en kıymetli teşhis metodu sayılabilir. Göğüs küçültme ameliyatında alınan modüller ameliyatta işaretleme yapılarak patolojik incelemeye gönderilir ve rastgele bir kanser odağı saptanırsa buna yönelik tedaviler ve göğüs tamiratı ameliyatı uygulanabilir.
Göğüs küçültme ameliyatında ameliyat tekniğinin seçiminde kritik nokta göğüs başı ve areolanın olağan yerinin hastada mevcut olan yere nazaran pozisyonudur.
Meme küçültme ameliyatı, göğüste areola ve göğüs başının olağan yerine taşınmasını gerektirir.
Bu gayeyle göğüste çeşitli ölçümler yapılmalıdır. Bunlar içinde en değerlileri göğüs başının köprücük kemiğine ve göğüs kemiği çentiğine (jugulum) olan aralığıdır.
Bu aralık ortalama 21-22 cm civarındadır. Fakat her hasta kendi ölçülerinde kıymetlendirilir.
Meme küçültme ameliyatında temel maksat, göğüs dikleştirme ameliyatındaki üzere areola ve göğüs başını göğüs altı katlantı düzeyinin biraz üstüne taşımaktır.
Göğüs küçültme ameliyatında göğüs başı ve areolanın taşınmasında pedikül (ayakçık) denilen doku köprüleri kullanılır. Bu köprüler bir uçtan gövdeye bağlı iken başka uçları hürdür ve göğüs başı ile areolayı taşır.
Meme küçültme ameliyatında temel kademe göğüs başı ve areolanın taşınmasıdır. Geriye kalan doku bu taşınma çerçevesinde şekillendirilir. Bahsettiğim üzere göğüs başı- göğüs kemiği çentiği uzaklığı 21-22 cm’in üstüne çıktığında bu ölçülere çekebilmek için göğüs başı ve areolanın kan deveranını ve duyusunu bozmayacak formda doku köprüleri ile taşımak gerekir.
Pedikül denilen bu köprüler plastik cerrahide kritik en ve uzunluk oranları ile hazırlanmaktadır. Bu oranların üstüne çıkıldığında göğüs başı ve areolanın kanlanması bozularak kaybedilebilmektedir. Pedikül dokusunun tabanda oturduğu noktaya nazaran çeşitli pedikül tipleri tanımlanmıştır. Göğse tutundukları bölgeye nazaran dışyan (lateral), içyan (medial), üst (süperior), alt (inferior) ve merkezi (santral) pedikül teknikleri ve bunların varyantları temel kullanılan pedikül oluşturma teknikleridir.
Burada belirleyici olan mümkün pedikül boyutlarıdır. Meme küçültme ameliyatında, 34-35 cm’ in üzerinde hazırlanacak pedikül boyutlarında kanlanmanın bozulma ihtimali yükselir ve bu durumda göğüs şekillendirme de zorlaşacaktır. Bu hastalarda göğüs başı ve areola düğme üzere ameliyatın başında alınarak serumla ıslatılmış gaz bezinde bekletilir ve ameliyatın sonunda ülkü yeri belirlenerek tekrar adapte edilirler. Serbest göğüs başı grefti tekniği (free nipple graft techqniue) olarak tanımlanan bu prosedürde göğüs başı ve areolanın ileride hissedilmesi kelam konusu olmaz. Tekrar bu teknikte süt vermek de mümkün değildir. Öte yandan ileri devirde, yerine adapte edilen göğüs başı ve areola dokularında renkte açılmalar olabilir.
Göğüs uzunluğu (meme başı- göğüs çentiği mesafesi) kritik pahaların üzerinde olan lakin ileride süt verebilmek ve göğüs başını hissetmek isteyen hastalarda da denenebilecek teknikler vardır. Fakat bu hastalarda kâfi küçültme sağlanamayabilir.
Özellikle küçük yaş ve çocuk sahibi olmamış bayanda olması gereken göğüs başını süt kanallarını müdafaaya yönelik teknik seçimidir. Lakin bu tekniklerde kritik uzunluğu aşmış olma durumu göğüs başı ve areola kayıplarına yeniden de yol açabilir. Hastalarımla bunu ayrıntılı olarak konuşuyorum. Yeniden bir başka durum, göğüs dokusunun gereğince küçülmeyecek olmasıdır. Bu hastalarda hazırlanan pedikül aslında başlı başına göğüste hacim oluşturacaktır.
Meme küçültme ameliyatından sonra kalacak izler göğsün hacmi ve deri fazlası ile bağlıdır.
Meme küçültme ameliyatı genel anestezi altında yani hasta uyutularak gerçekleştirilir ve 2-4 saat ortasında sürer. Ortalama yara düzgünleşme süreci 15 gün olmakla birlikte hastaların birinci ay bitmeden göğüs kafesini zorlayıcı aktivitelerden kaçınmasını önerilir (tenis, yüzme, süpürge kullanma vs). Bilhassa göğüs ultrasonunda fibrokistik göğüs tarifi olan hastalarda olmak üzere bazen göğsün güzelleşmesi çok daha uzun sürebilmektedir. Bu hastalarda dikiş çizgilerinden saydam renkli akıntı formunda eriyen göğüs dokusunun atılması kelam konusu olabilir. Sistemli pansumanla bu şikayetler gerileyecektir. Çok nadiren ikinci kere dikişle onarmak gerekebilmektedir.
Göğüs küçültme ameliyatından sonra içeride birikme ihtimali olan kirli kanı dışarı almak için kullanılan dren isimli hortumlar yerleştirilir. Bunlar en geç ameliyatın üçüncü günü çekilir.
Ameliyat sonrasında göğsün küçültülme oranlarına nazaran, kalacak iz lolipop formunda (dikine izli göğüs küçültme) ya da bunun J halinde uzatılmış hali olarak kalabilir.
Daha büyük göğüslerde deride yatay eksende toparlama gerçekleştirmek üzere izi göğüs altı katlantı boyunca uzatarak zıt T harfi halinde iz kalması gerekebilir.
Dikine izli göğüs küçültmelerde müsaade alt ucunda bir doku tümseği kalabilmektedir
Bu tümsek izi zıt T harfine döndürmemek ismine gerekebilmektedir ve 1-3 ay ortasında ekseriyetle ortadan kalkar. Göğsün, yağ alma (liposuction) tekniği ile küçültülmesi talebi ile başvuran hastalarım var. Göğüs küçültme ameliyatında liposuction tekniği, göğsün yüzeyinde kalabilecek yüzey düzensizliklerini gidermek maksadıyla kullanılır.
Meme küçültme ameliyatı, liposuction (yağ alma) tekniği ile kombine olarak uygulanabilmektedir.
Göğüs küçültme ameliyatlarında liposuction tekniğinin tersine yağ enjeksiyonu da daha ender olmak üzere göğüs yüzeyinde şekillendirme emeliyle kullanılan tekniklerdendir. Burada bilhassa üst kutup dolgunluğu kâfi olmayan hastalarda yağ enjeksiyonu ile bir ölçü hacim sağlanabilir. Fakat enjekte edilen hacim muhakkak bir ölçünün üzerinde olduğunda yağ kistleri ya da verilen yağa kalsiyum çökerek kireçlenmesi (kalsifikasyon) kelam konusu olabilmektedir. Bu son durumda oluşan kitlenin çıkarılması gerekebilir.
Meme küçültme ameliyatları göğüste uygulanan en büyük boyutlu estetik ameliyatlardır. Ameliyat sonrasında erken ve geç devirde çeşitli problemler ortaya çıkabilir ve bunların bir kısmı ameliyat öncesinde varsayım edilemeyen meselelerdir.
Meme küçültme ameliyatında göğsün kendisine ilişkin olmak üzere erken periyotta ortaya çıkabilen sıkıntılar şöyle sıralanabilir;
- Meme dokusu içinde drene karşın kan (hematom) yahut sıvı (seroma) birikmesi.
- Memede yara çizgisi ya da göğüs dokusu enfeksiyonu
- Dikiş ayrışması
- Memelerde asimetri ve beklenen sonucun altında sonuç elde edilmesi.
- Meme başı ve areolada doku kayıpları
- Meme başı ve areolada duyu kayıpları (serbest göğüs başı taşıma tekniğinde zati beklenir.)
Bu problemlerin birçok cerrahınızla ahenk içerisinde çözülebilir. Kimi meseleler tekrar ameliyathaneye almayı gerektirebilir.
Meme küçültme ameliyatında oluşabilen geç devir göğüs meseleleri esas şu formdadır;
- Belirgin (kabarık) yara izi; kimi şahıslarda bedenin yara güzelleşmesine yönelik verdiği reaksiyonun çok olmasıyla bağlı olup kimi enjeksiyonlar ve silikon katman uygulamaları ile hafifler. Kimi hastalarda kilo alma ile birlikte yara izlerinde genişleme de olabilmektedir.
- Meme alt kutbuna yanlışsız göğüs dokusunun kayması (bottom out deformitesi), tüm ameliyat tekniklerinde yer çekimi ve yaşın ilerlemesi ya da gebelik üzere nedenlerle bir ölçü ortaya çıkabilen bir durumdur. İleri seviyede olması durumunda ameliyatla düzeltme gerektirebilir. Aksi T formlu ameliyat izinde bu soruna daha çok rastlanmaktadır. Meme küçültme ameliyatından sonra kilonuzu kesinlikle istikrarda tutunuz. Kilo alımı göğüs halinde kıymetli değişikliklere ve geri dönüşlere yol açabilir.
- Meme başı ve areola renginde değişiklikler çoklukla hür göğüs başı taşıma tekniğinde gözlediğimiz bir meseledir fakat başka tekniklerde de gözlenebilir. Kahverengi- pembe ortası tonda olan bu dokulara uygulanan rastgele bir travma bu cins bir sonuç yaratabilir. Hekiminiz size bunlarla ilgili tahlil tekliflerinde bulunacaktır.
Meme küçültme ile gebelik ve süt verme bağlantısı, hastaların merak ettiği kıymetli hususlardır.
Meme küçültme ameliyatlarından hür göğüs başı taşıma tekniği haricindekiler genel olarak süt verme fonksiyonlarını olumsuz etkilemezler. Lakin bu ihtimal yok değildir. Hastalarda düşük ihtimal de olsa süt verme fonksiyonu olumsuz etkilenebilmektedir. Bununla birlikte süt verme fonksiyonunun etkilenmediğine dair geniş tabanlı yayınlar da vardır.
Göğüs küçültme ameliyatının göğsün kanser açısından takibini aksattığı niyeti kusurludur ve bilimsel bir delile dayanmamaktadır.
Meme küçültme ameliyatları, göğüs kanser ameliyatlarında kullanılan yardımcı teknikler ortasına da girmiştir. Bilhassa kanserli dokunun sonlu cerrahi ile (lumpektomi gibi) çıkarılmasını takiben göğüste form bozukluğu yaratmadan bir tamir sağlamak için kaybın olduğu bölgeye nazaran pedikül seçimi yapılarak göğüs küçültme teknikleri ile göğüs şekillendirilebilmektedir. Buna onkloplastik göğüs cerrahisi denmektedir. Tekrar hudutlu kanser odakları için kanserin çıkarılması süreci göğüs küçültme süreci üzere yapılarak göğsün daha anatomik bir biçimde kalması sağlanabilmektedir. Öte yandan göğüs küçültme ameliyatında elde edilen doku kesimleri direk patalojik incelemeye tabi tutularak kuşkuya yer bırakmaksızın göğüs kanseri tanısı da konabiliyor.
Meme küçültme ameliyatı, tek taraflı olarak göğüs asimetrilerinde ya da kendisine yeni göğüs oluşturulan göğüs kanseri tedavisi görmüş hastada karşı göğüs ile olan orantısızlığın giderilmesinde de muvaffakiyetle uygulanmaktadır. Göğüs küçültme ameliyatından evvel, başta da belirttiğim göğüs tarama testleri ve göğüs muayenesi evvelce göğüste mevcut olan kitlelerin tanımlanması açısından değerlidir. Sonradan yapılan görüntüleme testlerinde bunların dışında kitlelerin varlığı değerlendirilmelidir.
