Diyabet, kalp ve damar hastalıkları başta olmak üzere pek çok hastalığa davetiye çıkaran obezitenin nedenleri ortasında çocukluk çağında şekillenen ömür ve beslenme alışkanlıkları ön sıralarda yer alıyor.
Obezite bedende çok yağ depolanması ile ortaya çıkan fizikî ve ruhsal meselelere neden olabilen bir enerji-metabolizması bozukluğu sıkıntısıdır. Tüketilenden daha fazla güç alınması obezitenin en kıymetli sebebidir. Beden yağ dokularının düzenlenmesi ve obezitenin nedenleri çok faktörlü olup genetik yapı, çevresel ikazlar ve gelişimsel olgulardan etkilenmektedir.
GENETİK YATKINLIK
Obezite çocuklarda bilhassa genetik yatkınlığı olanlarda ve çevresel faktörlerin tesiri ile ortaya çıkar. Yapılan araştırmalar çocuğun beslenmesinin bebeklik devrinde formlandığı, bunun da ebeveynin beslenme özelliklerine benzediğini ortaya koymuştur. Erişkinlerin büyük çoğunluğunda obezite başlangıcının çocukluk çağlarına uzandığı görülmüştür. Bilhassa 4-11 yaşlarında başlayan obezitenin, erişkin devirde de devam etmesi hipertansiyon, kardiyovasküler hastalıklar, diyabet üzere hastalıklara yatkınlığı artırır. Obez anne ve babaların çocuklarının obez olma mümkünlüğü daha yüksektir. Ebeveynlerden biri obez ise çocuğun obez olma riski % 40 iken, bu orana her iki ebeveynin obez olduğu durumlarda yüzde 80’e çıkmaktadır.
HAREKETSİZ YAŞAM
Obezitede genetik faktörlerin tesiri azımsanmayacak bir oranda olsa da beslenme ve ömür formu belirleyici olmaktadır. Sedanter yani hareketsiz hayat üslubu ve fiziksel/ sportif aktivite azlığı da kilit rol oynamaktadır.Obezite bilhassa kentlerde yaşayan çocukların büyük sorunu olmuştur.Televizyon, görüntü oyunları ve bilgisayar üzere fizikî hareketi azaltan aktiviteler obezite ile yakından bağlıdır. Fizikî aktivitenin düzenlenmesi, sedanter hayatın azaltılması ile obezitenin azaltılabileceği çalışmalarda gösterilmiştir. Çeşitli çalışmalarda obezitenin tüm çocuk ve ergen kümesinin % 10.9- 20’sini etkilediği bildirilmiştir. Birçok çalışmada da özellikleergenlik devrinde obezite sıklığının artmaya devam ettiği de belirtilmiştir.
MULTİDİSİPLİNER YAKLAŞIM
Orta derecede faal 6-10 yaş kümesi çocuklarda günlük kalori muhtaçlığı 2200 kcal, etkin ergen çocuklarda ise en az 2800 kcal olarak önerilmektedir. Bu muhtaçlığın karşılanmasında günde 3 öğün yemek, zerzevat, meyve, et ve süt eserleri değerli yer tutmaktadır. Son yapılan bilimsel araştırmalar, sistemli kalori azaltılması, idman programları ve davranışların düzenlenmesini içeren multidisipliner tartı azaltma programlarınınobez çocuk ve ergenlerde tesirli olduğunu ortaya koymuştur. Obez çocukların tedavisinde; beslenmelerinin düzenlenmesi, sedanter hayatın azaltılması ve uygun davranışmodellerinin geliştirilmesi çok değerlidir.
BU TEKLİFLERE UYUN
Çocuklarda obeziteye karşı aşağıdaki teklifler dikkate alınmalıdır!
- Aile içi bireylerin beslenme alışkanlığının düzenlenmesi.
- Anne ve babaların obeziteye karşı savaşmaları,
- Çocuğun uygun, nizamlı ve kâfi ölçüde beslenmesi,
- TV ve bilgisayar üzere inaktiffaaliyetlerin azaltılması,
- Spor yahut antrenman üzere faaliyetlerinartırılması,
- Arkadaş etrafının bilinçlendirilmesi,
- Anne-baba, bakıcı ve öğretmenlerin fastfood beslenme alışkanlıklarından uzaklaştırılması,
- En kıymetlisi çocuk tabiplerinin tekliflerine uyulması
AMAN DİKKAT
Obez yetişkinlerde multidisipliner yaklaşımla uygulanan kilo azaltma programlarının tesirli olmaması durumunda cerrahi seçenekler düşünülebilmektedir. Yetişkinlerde liposuction cerrahi ile yağ ölçüsü azaltılabiliyorken bu usulün çocuklara yönelik tedavilerde yeri yoktur. Çocuklarda liposuction yapılması yani yağ alınması hasta fizyolojisini (sıvı-elektrolit dengesi) bozarak hayati tehlikelere yol açabilir. Çocukluklarda obezite saf görülmemeli, obeziteninileriki yaşlarda diyabet ve kalp damar hastalıkları başta olmak üzere birçok hastalığa davetiye çıkardığı unutulmalıdır.
