Ateroskleroz dışında periferik damar hastalığı ile doku hasarına yol açan öbür bir sebep de Raynaud hastalığıdır. Raynaud hastalığında kan damarlarının kendileri hasar görmemişken, bu damarlarda gerilim, sigara içiciliği yahut soğuğa maruziyet üzere pek çok sebeple meydana gelen kasılma hasebiyle kâfi kan akışı sağlanamamakta ve periferik damar hastalığı meydana gelmektedir.
NEDENLERİ
Raynaud hastalığının nedeni tam olarak bilinmemektedir. Soğukta ve gerilimde damarlarda spazm olağanda herkeste olur. Lakin Raynaud fenomeni olan hastalarda spazm çok daha derin ve uzun vadeli olabilmektedir. Bunun nedeninin hudut sistemi ile ilgili olabileceği düşünülmüştür.
Ancak hastalıklara bağlı gelişen Raynaud fenomeninde temelde küçük yada büyük damar hastalığı olabilmektedir. Raynaud fenomenine yol açan en önemli hastalıklar:
- Skleroderma
- CREST sendromu
- Romatoid artrit
- Bağ dokusu ve romatizmal hastalıklar
- Koldaki damarların tıkanıklığı
- Kan hastalıkları
- Akciğer hastalıkları
- Sinir sistemi hastalıkları
- Donuk
- Yaralanmalar
Raynaud fenomeni oluştuğunda sigara ve damarlarda spazm oluşturabilen ilaçlar sorunu daha da ağrılaştırabilirler.
-
TANI
Parmaklarda beyazlaşma, morarma ve kızarma halinde renk değişiklikleri olan hastalarda teşhis çarçabuk konulabilir. Lakin hastalıklara bağlı Raynaud fenomeninin hiçbir hastalığa bağlı olmayan formundan ayırt edilmesi zordur. Bunun için birtakım kan testleri, parmaklarda kan basıncının ölçümü ve soğukta parmak kan akımının ölçümü üzere testler yapılmaktadır.
TEDAVİ
Raynaud femomeninin gelişiminin engellenmesi ne yazık ki mümkün değildir. Hastaların hayat biçimlerinde yapacakları birtakım değişiklikler yaralı olabilir:
- Kendilerini sıcak tutmaları,
- Soğuk havalarda el ve ayaklarını eldiven yada çoraplarla sıcak tutmaları
- Ellerini soğuğa maruz bırakmamaları,
- El ve ayaklarını travma ve enfeksiyondan sakınmaları
- Sigara içmemeleri ve sigara içilen ortamlarda bulunmamaları,
- Raynaud fenomenine yol açabilecek ilaçları kullanmamaları.
tavsiye edilir. Bu usullerle hastaların yarıya yakınında şikayetler değerli ölçüde hafifler yada düzelir. Öbür hastalarda ise ilaçlar (kalsiyum kanal bloküleri ve prostaglandinler) fayda sağlayabilir.
Daha ileri şikayeti olan hastalarda damarlarda spazmı sağlayan sempatik hudutlar sempatektomi ile kesilebilse de, bu yolun sağladığı yarar geçicidir.
