Topuk Dikeni Nedir nasıl oluşur ?
Topuk dikeni genel kanının bilakis aslında bir kemik hastalığı olmayıp ayak tabanında bulunan plantar fasia isimli zarın kronik olarak zedelenmesi sonucu oluşan bir durumdur. Her insanın ayağının iç kısmında bulunan ve ayağın uzun arkı denilen çukurluk sayesinde ayağa gelen yükler istikrarlı bir formda dağıtılarak yumuşak dokular ve kemiklere çok yük gelmesi önlenir. Ayağın arkının çökmesi, çok ayakta kalma, uzun yürüyüşler makus ayakkabı alışkanlıkları sonucu bu arkı destekleyen plantar fasia isimli taban zarı çok gerilir. Kronik zedelenmeye bağlı olarak plantar fasiada kalınlaşma ve bilhassa topuk kemiğine yapıştığı yerde yumuşak doku ödemi oluşur. Ayak taban zarınındaki bu romatizmal hadise plantar fasiit olarak isimlendirilir. Hastalık ilerledikçe bu zar kalınlaşmaya başlar ve topuk kemiğine yapıştığı noktada kronik zedelenmeler ortaya çıkar. Beden bu bölgede yeni kemik oluşturarak gerilimi azaltmaya çalışır. Bu oluşan kemik yapı sivri olduğunda topuk dikeni olarak isimlendirilir.
Topuk dikeni ne üzere şikayetler yapar?
En değerli bulgusu ağrıdır. Bu ağrı bilhassa sabahları rahatsız edicidir. Hasta sabah kalktığında bir mühlet topuğuna basamaz. Hastalık ilerledikçe sabah ağrıları gün içine yayılmaya başlar. Sert tabanlı ayakkabılar, topuklu ayakkabılar rahatsız edici olabilir. Ağır olaylarda artık ayakta durulan her an rahatsız edici hale gelir ve hatta ağrılar istirahat halinde bile devam edebilir.
Topuk dikeninde teşhis nasıl konur?
Topuk dikeninin şimdi oluşmadığı plantar fasiit devrinde uygun bir muaye ile teşhis konabilir. Bu etapta yalnızca MR ve bazen Ultrason görüntüleme ile taban zarındaki ödem ve kalınlaşma tespit edilebilir. Topuk kemiğinde zarın yapıştığı yerde topuk dikeni oluştuğunda artık kolay bir röntgen tanıyı koymak için kafidir. Unutulmaması gereken değerli bir nokta ayak altı ağrısı ve topuk dikeni iltahaplı omurga romatizmasının birinci bulgusu olabilir. Bilhassa topuk ardında da ağrı varsa ve tedaviye dirençli ise bu hastalık kesinlikle araştırılmalıdır.
Topuk dikeninde ne üzere tedaviler kullanılır?
Topuk dikenin tedavisi genelde konservatif yollarla yapılır. Çok özel durumlar hariç cerrahinin yeri yoktur. Antiromaizmal ilaçlar, aktivite kısıtlaması, ayakkabı modifikasyonu hafif hadiselerde kâfi olabilir. Özel tabanlıklar, topuk kısmı delinmiş topuk dayanakları işe yarayabilir. İnatçı hadiselerde topuktan kortizon enjeksiyonu işe fayda. Kısa devir sonuçları âlâ olsada %40-50’lere yaklaşan tekrarlama eğilimi vardır. Bunda enjeksiyonun yanlışsız yere yapılamamasının da rolü vardır. Bu nedenle bu tip iğneler ultrason görüntüleme ile yapılmalıdır. ESWT olarak isimlendirilen şok dalgası son yıllarda sıkça kullanılmaya başlanmışsada sonuçları kortizon iğnesine nazaran daha berbattır ve süreç sırasında hasta ağrı duyabildiğinden çok tercih edilmemektedir.
Topuk dikeni tedavisinde PRP
PRP İngilizce “Platelet Rich Plasma” tabirinin baş harflerinin kısaltması olup, “trombositten varlıklı plazma” manasına gelmektedir. Bu teknikte ilaç hastanın kendi kanından hazırlandığından doğal bir tedavi usulüdür. PRP sıvısının içerdiği yüksek orandaki büyüme faktörleri zedelenmenin olduğu plantar fasia ve topuk dikeni bölgesindeki yapıların hücrelerini uyararak o bölgedeki güzelleşmeyi hızlandırır.
Yakın tarihli araştırmalarda bilhassa öteki tedavilerle sonuç alınamayan topuk dikeni olaylarında yüz güldürücü sonuçlar bildirilmiştir. Genelde bir bazen birer ay ortayla iki defa uygulanmaktadır. PRP tedavisi diz kalça üzere eklem romatizmalarında, tenisçi dirseği üzere tendon romatizmalarında tesirli olduğu esasen ispatlanmış bir sistemdir. Artık topuk dikeni ve plantar fasiitin de PRP tedavisinin kullanım alanına girdiğini söyleyebiliriz.
Tabiki tüm tedaviler ve PRP tedavisi de aktivite modifikasyonu ve uygun antrenman programı ile desteklenmelidir. PRP tedavisi bir çok inatçı kas iskelet sistemi hastalığında yeni bir umut olmaya devam etmektedir.
Sağlıcakla Kalın