Vücudumuzda birçok bölgede görülmekle birlikte en sık bacaklarda görülen ve bu bölge de cilt ve cilt altındaki toplardamarların çeşitli nedenlerle genişleyip deforme olması ile ortaya çıkan bir rahatsızlıktır.
Klinik olarak altı evreye ayrılmakla birlikte toplumda en sık olarak birinci iki evre görülür. Birinci evre varislerin toplumda görülme oranı yaklaşık %80’dir ki bu varisler telenjiektazi ve retiküler venlerden meydana gelir. Çapı 1 mm’den küçük toplardamar genişlemelerine telenjiektazi , 1-3mm ortasında olan küçük, kıvrımlı ve kalıcı toplardamar genişlemelerine ise retiküler ven denir.
İkinci sıklıkla görülen ikinci evre varislerin ise toplumda görülme oranı %20 ile 64 ortasında değişmektedir ki bu varisler çapları 3mm’den geniş kıvrımlı cilt altı toplardamarlarıdır yani variköz venlerdir.
Peki, varis hastalığı için risk faktörleri nelerdir?
İleri yaş varis rahatsızlığı için en kıymetli risk faktörlerinden biridir.Evre iki varisler bayanlarda daha sık görülmektedir. Ancak Yapılan çalışmalarda görülme sıklığı bakımından doğum yapmamış bayanlar ile erkekler ortasında kıymetli bir fark saptanmazken tıpkı vakitte doğum denetim hapları ve hormon replasman tedavisinin varis gelişmesinde manalı artışa yol açmadığı görülmüştür. Obezite tekrar kıymetli bir risk faktörüdür. Obez erkeklerde 6,5 bayanlarda ise 3 kat fazla risk artışı saptanmıştır. Son olarak öbür kıymetli bir risk faktörü de aile öyküsün olmasıdır.
Temin bahsettiğimiz üzere klinikte en sık telenjiektaziler, retiküler venler ve variköz venler formunda görülür. Bu görsel durum dışında başka belirtileri bacaklarda ağrı, şişkinlik hissi, yanma, gece krampları, kaşıntı ve huzursuzluk olabilir. İleri evre varislerde ise ayak bileğinde renk değişikliği ve kendiliğinde açılan yaralar görülebilir.
Tanıda hastanın hikayesi akabinde dikkatli bir fizik muayene birinci sırada yer alır. Akabinde tanıyı nihaileştirmek ve nedeni belirlemek için en sık kullanılan, ucuz ve girişimsel olmayan teşhis usulü doppler ultrasonografidir.
Tedavide…
Yaşam biçimi değişikliği:
-
Bacak ve ayak elevasonu;3-4 defa 10-15 dak/gün
-
Ayakta yahut oturarak uzun müddet ayakta kalmamak
-
Aşırı kilodan kaçınmak
Kompresyon tedavisi (Varis Çorabı)
Medikal tedavi
Girişimsel tedavi
1.Endovenöz tedaviler:
-
Isı ile ablasyon (laser, radyofrekan, buhar)
-
Kimyasal ablasyon (siyanoakrilatile yapıştırmak)
-
Köpük tedavisi
2.Cerrahi tedavi
Laser tedavisinde: Ultrasonografi eşliğinde balıdırın ½ alt bölümünden bir iğne ile damar içine giriliyor. Akabinde ultrason kılavuzluğunda laser ışınını damar içine verecek katater damar yerleştiriliyor. Akabinde katater çıkarılırken laserin yaydığı ısı ile damar duvarında hasar oluşturulup damarın kapanması sağlanıyor. Süreç lokal anestezi ile yapılıyor ve yaklaşık 25-30 dakikada tamamlanıyor. Tedavi sonrası varis çorabı verilir ve hastaların olağan fizikî aktivitelerine dönmeleri tavsiye edilir. Laser tedavisi ile muvaffakiyet en az cerrahi kadar tesirlidir. Ağrı ve hudut hasarı riski cerrahiye nazaran manalı derecede daha azdır.
Radyofrekans tedavisi: uygulanma biçimi, sonuçları ve cerrahiye nazaran üstünlükleri açısından laser tedavisine emsal. Laserden farklı olarak ısı oluşturmak için radyofrekans dalgaları kullanılır.
Siyanoakrilat ile damarı yapıştırarak tedavi: Laser ve radyorekans tedavisine nazaran en değerli avantajı teşebbüs sırasında tümesan lokal anestezi ve teşebbüs sonrası ise varis çorabı kullanımı gerektirmediği için hasta konforunun çok daha düzgün olmasıdır. Süreç sonrası muvaffakiyet oranları da en az laser kadar hatta daha âlâ bulunmuştur. Tıpkı vakitte yapılan çalışmalarda yapıştırma tekniğinde lasere nazaran ağrı, morluk oranları daha az ve süreç müddeti daha kısadır.
Köpük tedavisi: Variköz venlere neden olan yüzeyel toplardamarı yok etmek için ultrasonografi eşliğinde köpük tedavisi uygulanabilir.
Klasik cerrahi tedavi: Günümüzde endovenöz tedavi seçeneklerini uygulama imkanı yoksa alternative tedavi seçeneği haline gelmiştir.
Telenjiektazi ve retiküler tedavisi: Telenjiektazi ve retiküler venlerin tedavisinde uygulanması gereken birinci seçenek skleroterapi tedavisidir. Skleroterapi halk ortasında iğne tedavisi yahut köpük tedavisi olarak da bilinir. İnce bir iğne ile sklerozan casus sıvı yahut köpük formunda damar içine uygulanarak yapılır. Tedavi sonrası istirahate gerek yoktur.2-3 hafta müddet ile varis çorabı kullanılır. Bu sistem telenjiektazi ve retiküler venlerin tedavisinde % 90’na varan muvaffakiyet oranı vardır.
