Varis (venöz yetmezlik) bilhassa bacaklarda cilt altındaki toplar damarların genişlemesi ve kıvrımlı hal alması durumudur. Hastalığın gelişiminde sıklıkla kapakçık yetmezliği altta yatan neden olarak karşımıza çıkmaktadır.
Çoğunlukla bacak derisi altında değişik çaplarda mavimsi kabarıklıklar halinde görülür. Başka varis formları ise kılcal damar çatlamaları halinde görülebilmektedir. Daha ileri periyotta bacakta, ayak bileklerinde ve ayakta ciltte renk değişikliği ve venöz ülserler gelişebilir.
Varis Dereceleri: Varis hastalığında sınıflandırma venlerin kalınlığına ve yetmezlik durumuna nazaran yapılmaktadır.
1. Büyük varisler: Çapları 5-14 mm ortasında değişen deriden bariz çıkıntı yapan, varislerdir. Cilt üzerinden net bir formda çıplak gözle görülen pakeler ve damar genişlemesi büyük varis olarak isimlendirilmektedir. Büyük varisler hastaları çoklukla ağır şikayete maruz bırakırlar.
2. Orta uzunluk varisler: Deriden hafif çıkıntı yapan, renkleri koyu yeşil olabilen, çapları 2-5 mm ortasında değişen varislerdir. Asıl sorun yaratan kıvrımlı orta ve kalın damar genişlemeleridir. Bacağın her yerinde bulunsada, genel olarak dizin art bölgesinde oluşabilmektedir.
3. Kılcal varisler: Deriden çıkıntı yapmayan, çapları 1-2mm den küçük olan kırmızı-mor renkli varislerdir. Şahıslar ekseriyetle kozmetik bakımdan sorun yaşatmaktadır.
Varis Belirtileri
Ayakta şişlik:Özellikle ayak bileği bölgesindedir. Dizin üstünde pek şişlik olmaz. Bir tek noktada şişlik olmaz. Ayakta genel bir şişlik oluşur.
Varisli bacakta ağrı: En sık rastlanan yakınmadır. Çoklukla dizlerin aşağısında tüm bacağı etkilen ağrı oluşturur. Ağrı bir tek noktada ise varise bağlı olma ihtimali azdır. Çoklukla yürümek üzere bacak kaslarını çalıştıran idmanlarla, ayağı yükseltmekle ya da varis çorabı giymekle azalır.
Varisli ekstremitede yorgunluk: Çok uzun müddet ayakta kalındığında olağan insanlardan daha bariz yorgunluk oluşur.
Uyuşma hissi: Ayak parmaklarında sıklıkla görülür.
Ayaklarda yük hissi: Ayaklara tartı bağlanmış üzere bir his vardır.
Yanma ya da sıcaklık hissi: Toplardamarlar sıcak havalarda daha belirginleştiği için yazın varisli ekstremitede yanma hissi daha fazladır.
Bacaklarda kramp: Çoklukla geceleri ve yatınca barizleşir.
Varisli ekstremitede kaşıntı: Varisli venlerin olduğu bölgelerdemeydana gelir.
Huzursuz bacak: Varis hastalarında daha az görülür.
Variste Risk Faktörleri
Yaş, cinsiyet, genetik yatkınlık, şişmanlık, gebelik ve uzun müddet ayakta durarak çalışma bilinen risk faktörleridir. Bunun yanında doğum denetim hapı kullanımı, venöz damar duvarında zayıflık, venöz sistemde basınç artması, genetik yatkınlık ve damar duvarının yapısını bozan birçok etken, kabızlık, uzun müddet ayakta pasif duruşlar, sıkı kıyafetler, şişmanlık, gebelik, sigara, yaşlılık üzere faktörlerin bir ortaya gelmesi varis oluşumunda tesirlidir.
Variste toplardamar kapakçıklıkları bozuk olduğu için bacaklarda üst çıkan kan aşağıya hakikat geri kaçar. Sonuçta bacakların alt kısımlarında basınç artışı ile toplardamarlar genişler, kıvrılır ve varis oluşur.
