El-Ayak-Ağız Hastalığı

El-Ayak-Ağız hastalığı genellikle 7 yaş altındaki çocukları etkileyen ancak tüm yaş gruplarında görülebilen yaygın bir viral hastalıktır. En sık koksaki virüs ve enterovirusler neden olmaktadır. Kuluçka süresi genellikle 3-5 gündür. Hastalık sıklıkla yaz ve sonbahar aylarında görülmektedir. Dışkı, solunum, tükürük ve yakın temasla bulaşabilir. Bulaşıcılık ilk 1 hafta içinde yüksektir. Yazın havuz sezonunda enfekte havuz sularının yutulması önemli bir risk oluşturmaktadır. Bu nedenle havuza girilecekse temizliğine, hijyen kurallarına dikkat edilmelidir.

Genellikle ateş, iştahsızlık, halsizlik ve boğaz ağrısı ile başlar. Döküntüler genellikle ağızın arka kısmında küçük kırmızı lekeler olarak başlar, daha sonra içi su dolu kabarcıklar haline gelir ve sıklıkla kabuğu patlayarak ülserleşir. Deri döküntüleri ise 1-2 gün sonra gelişir. Ayak tabanı ve ellerde avuç içinde düz kırmızı noktalar halinde başlayan döküntüler, daha sonra su toplar. Döküntüler suçiçeğinden farklı olarak gövdede değil el-ayak ve ağız çevresinde oluşur. Bazen döküntüler dizlerde, dirseklerde, kalçada veya genital bölgede de oluşabilir. Her ne kadar adı El-Ayak-Ağız Hastalığı da olsa her zaman tüm bu alanlarda döküntü görülmeyebilir. Sadece ağız yaraları veya sadece deride döküntüler şeklinde gelişebilir.

Tanı klinik olarak konur. Genellikle 1 hafta içinde kendiliğinden iyileşebilir. Hasta kişilerin şikayetlerine ve varsa komplikasyonlara yönelik tedaviler uygulanabilir. Ilık duş ve istirahat önerilir. Ağızdaki yaralar yutkunmayı acı verici hale getirebilir, bu nedenle bazı çocuklar yemek istemeyebilir. Ellerdeki ve ayaklardaki yaralar da acı verici olabilir. Ağrı ve rahatsızlık için ağrı kesici (öncelikle parasetamol) önerilir. Çocukların susuz kalmamaları için yeterli sıvı alımı sağlanmalıdır. Yumuşak, çok sıcak olmayan yiyecekler daha kolay yutulur. Dondurma gibi soğuk yiyecekler ağrıyı uyuşturmaya yardımcı olabilir. Çocuğunuz 6 yaşından büyükse, tükürebiliyorsa günde 2-3 kez ağzını tuzlu su gibi ağız gargaraları ile çalkalamasını sağlayın, bu ağrısını hafifletebilir. 

El-Ayak-Ağız hastalığından korunmak için en etkili yöntem hijyen kurallarına uymaktır.

• Eller özellikle tuvalet kullanımı sonrası veya bez değiştirdikten sonra, yemek hazırlamadan veya yemekten önce mutlaka su ve sabunla yıkanmalıdır.

• Oyuncaklar da dahil olmak üzere kullanılan tüm malzemelerin yüzey temizliğine dikkat edilmelidir.

• Hastalarla yakın temastan (öpüşme, sarılma gibi…) ve ortak tabak, bardak kullanımından kaçınılmalıdır.

• Ellerin sık sık yıkanması, kirli ellerin ağza ve yüze sürülmemesi çok büyük önem taşır.

• Bulaşıcı olduğundan El-Ayak-Ağız hastalığına yakalanan kişilerden uzak durulması gerekir.

• Ortak yaşam alanlarını sık sık havalandırarak içeri temiz hava girmesi sağlanmalıdır.

• Okul ve kreşlerde ortam yüzeylerinin günlük temizliği sağlanmalıdır.

Yaraların etrafında şişlik, kızarıklık, ağrı, sıcaklık, akıntı varsa, çocuk yeterli sıvı alamıyorsa (bebek 4-6 saat bezini ıslatmamışsa, daha büyük çocuklar 6-8 saattir (uyanıkken) idrar yapmamışsa), 2-3 günde iyileşme başlamıyorsa, ateş devam ediyorsa mutlaka tekrar doktorunuza başvurun.

Herkese sağlıklı günler dilerim.