Kompozit Doku Nakli
Rekonstrüktif cerrahinin günümüzde en son ulaştığı noktalardan biri kompozit doku nakilleridir. Bu kapsama ekstremite nakilleri denilen kol ve bacak nakilleri, yüz ve saçlı deri, rahim , kas, hudut ve tendon nakilleri üzere dokuların beyin mevti gerçekleşmiş kadavradan canlı hastaya nakil edilmesidir. Bu taşınan dokuların cerrahisinde ana teknik mikrocerrahi uygulamaların kullanılmasıdır. Bu ameliyatlar cerrahi teknik olarak epey güç ameliyatlar olmasının yanında ameliyat sonrası devirde de hasta için ömür uzunluğu uyması gereken birtakım değerli tıbbi uygulamaları kapsamaktadır. Sonuçta nakil edilen doku alıcı bedene yabancıdır ve onu red etmek için aıcının bağışıklık sistemi bu dokularla savaşır. Şayet bu bağışıklık sistemi baskılanmaz ise beden nakil edilen bu organı red ederek kayıbına yol açar. Bu nedenle birebir kalp, böbrek, karaciğer nakledilmiş hastaların aldığı bağışıklık sistemini baskılayan ilaçları bu hastalarda almak zorundadır. Lakin bu ilaçlar hiç pak değildir ve ilerde kanser yapma, hayatı tehdit eden fırsatçı enfeksiyonlara yol açma üzere önemli problemlere yol açabilir. Bu nedenle karaciğer ve böbrek üzere hayat için elzem olmayan yüz, ekstremite nakli üzere ameliyatlar -ki bunlar hastanın işlevlerini artırmak veestetik çıkar sağlamak içindir- uygulanmadan evvel hastalar çok ayrıntılı araştırmadan geçirilmelidir.
Ülkemizde Sıhhat Bakanlığı bu ameliyatların hangi kurallarda nerelerde ve kimler tarafından yapılacağını yönergelerle belirlemiştir. Benim düşüncene nazaran bilhassa ameliyat olacak hastaların seçimi çağın gereklerine uygun olarak değişebileceğini düşünmeme karşın başka bahisler bu yönergede nettir. Şu anda ülkemizde bu ameliyatları yapacak Sıhhat Bakanlığı tarafından ruhsatlandırılmış içerisinde Hacettepe Üniversitesinin de bulunduğu dört merkez vardır. Ve bu merkezlerde bu ameliyatları yapma yetisinin Sıhhat Bakanlığı tarafından onanmış içinde benimde bulunduğum Plastik Cerrahlar vardır. Size prosedürden bahsedersem birinci olarak hasta uzuv yahut yüz nakli için ruhsatlı üniversitenin Kompozit Doku nakil Merkezine başvurur. Burada birinci ön elemeden geçirilerek aşağıda linkini vermiş olduğum Sıhhat Bakanlığı Kompozit Doku Nakli Yönetmeliğine bağlı olarak çıkarılan endikasyon listesine uyup uymadığı kıymetlendirilir. Daha sonra hasta gerekli psikiyatrik, dahili, nefroloji, anestezi, göz, kulak burun boğaz, ortepedi, nöroloji ve hastaya nazaran eklenecek bir kaç konsültan doktor tarafından ameliyat öncesi bu büyük ameliyata uygun bir ruh ve vücud sıhhatinin olup olmadığı kıymetlendirilir. Bu konsültasyonlar bittikten sonra Sıhhat Bakanlığı tarafından yeterliliği onanmış ve bu ameliyatların yapılıp yapılmamasına müsaade verecek Kompozit Doku Nakil Kuruluna hasta çıkartılır. Şayet buradan hasta bu ameliyatlar için adaydır kararını alırsa hastanın tüm kimlik ve sıhhat bilgileri Sıhhat Bakanlığı Organ ve Doku Nakli merkezine bildirilir. Bir doku bağışçısı çıktığı vakit bu merkez tarafından üniversite kompozit doku merkezine bildirilir ve bu merkez kabul ederse cerrahi ve tıbbi süreç başlar. Ameliyatlar bittikten sonra ameliyatın ayrıntıları ve sonuçları geç periyotta Sıhhat Bakanlığına gönderilerek bu teşebbüsün denetlenmesi sağlanır.
Üniversitemiz hastanemizde benim başkanlığımda Dünyanın 3. tam yüz nakli, Türkiye nin 2. ve tüm kısmi ve tam yüz nakilleri içerisinde dünyada 22. Yüz naklini gerçekleştirdik. Yapmış olduğumuz ameliyat sonrası erken fizyoterapi metodlarıyla bu hastamızda çok erken periyotta mimik kas hareketlerini sağladık. Zira yüz nakilleri işlevsel kar yanında en çok başarılmak istenen estetik sonuç olarak en üst seviyede sonuç almaktır. Şu ana kadar yapılmış yüz nakillerinde en sık karşılaşılan sorun hastanın mimik kaslarını çalıştıramadığından ötürü hastada maske yüz biçiminde hareketsiz bir yüz sağlanmasıdır. Bu durum hastanın travmasının ciddiyetine bağlı olabileceği üzere cerrahi teknikle de alakalı olabilmektedir. Bizim niyetimize nazaran yapmış olduğumuz yüz naklinin ulaştığı mimik kaslarının çalışması ile ilgili işlevsel sonuç dünyada da ender saptanabilen bir sonuçtur.
Yüz nakli hastamız ile birlikte tekrar benim başkanlığımda dünyanın birinci çift kol ve bacak nakli gerçekleştirildi. Bu ameliyatta cerahi olarak başarılı olmamıza karşın hastamızda gelişen kimi önemli tıbbi sıkıntılarla ameliyat sonrası 4. Günde hastamızı kayıp ettik. Fakat bu ameliyat tıp literatürüne dinyanın birebir anda yapılan birinci kol ve bacak nakli olarak yerini aldı.
Son hastamızda bizi çok üzen sonuçtanda anlaşılacağı üzere bilhassa uzuv nakilleri bir kalp ameliyat vb önemli bir ameliyat üzere içerisinde mevt riskinide içeren teşebbüslerdir. Bu nedenle hastalara hem Sıhhat Bakanlığının istediği onam formu yanında Hacettepe Üniversitesi Kompozit Doku Nakil Merkezinin hazırladığı onam formlarıda imzalatılmakta ve bu formlar içinde hastanın cerrahi sırası ve sonrasında aldığı vefat dahil tüm riskler, ameliyat başarılı olursa ömür uzunluğu alacağı ilaçların yan etkilerinide kapsayan geniş bir döküman okutulup açıklanmakta ve şahitler önünde imzalanmaktadır. Lakin bu ameliyatlar sonucu hem dünyadaki hemde Türkiye deki örneklerde vakit zaman istenmeyen çok üzücü sonuçlarda gözlemlenmesine karşın çok değerli bir gerçek vardır. bizim üzere iş yahut trafik kazası sonucu yahut ülkemizde bizleri çok üzen terör atakları sonucu gazilerimizde uzuvlarını kayıp etmelerine yahut yüzünde toplum içine çıkışta toplumsal fobi oluşturacak usulde yara ve izlere yol açmaktadır. İşte ilerlemiş tıp ve cerrahi seviyemizle yapmayı başaracağımız bu kompozit doku nakilleri, bu hastalarımız ve gazilerime sunacağımız ve onları olağan yaşama tekrar geri dönmesini sağlayabilecek büyük yardımlardan biri olacaktır. Bu biçimde bu ameliyatlara gereksinimi olan gazilerimizede şükran borcumuzu bir nebze ödeyebiliriz diye düşünüyorum.