Avasküler nekroz nedir, bedende ne üzere sonuçlara yol açar?
Avasküler nekroz yada öteki ismiyle aseptik nekroz kemiklerin kanlanmasındaki bozulmaya bağlı olarak kemik hücrelerinin ölmesi ile karakterize bir durumdur. İsminden da anlaşılacağı üzere mikrobik bir olay kelam konusu değildir. Bedende en çok kalça eklemini oluşturan femur kemiğini meblağ. Femur kemiğinin kalça eklemi içindeki baş kısmının deveranı bilinmeyen bir sebeple bozulur. Kanlanamayan kemik kısımlarındaki hücreler ölmeye başlar. Tedavi edilmediğinde kemik vefatının kıkırdak altı dokuya yayılması ile kemiğin yükü taşıyan üst kısmı çöker ve kıkırdak tahrip olur. Kıkırdağın tahrip olmasıyla eklemde artık onarılamayacak seviyede kireçlenme, yani artroz ortaya çıkar.
Avasküler nekrozun sebebi tam olarak bilinmemektedir. Burnunla birlikte alkol kullanımı, şeker hastalığı, obezite, kortizon kullanımı ve derin su dalışları ile ilgisi gösterilmiştir. Ülkemizde bilhassa uzun periyodik kortizon kullanımı sıkça karşılaştığımız sebeplerden biridir. En sık 30-50 yaş kümesinde ortaya çıkar. Bir kalçada varsa öbür kalça ekleminde olma mümkünlüğü %70’lere varmaktadır. Hastalık hayli sinsi seyredebilir. Evvel kasıkta hafif bir ağrı ile kendini gösterir. Bilhassa çok yürümekle ve çok ayakta kalmakla ağrı artar. Daha sonraları ağrıyı hareket kısıtlanması izler. Bilhassa kalçanın içe ve dışa dönüşlerinde kısıtlılık barizdir. Günlük hayatta basitçe yapılan bacak bacak üstüne atma, çorap giyme üzere kolay hareketler yapılamaz duruma gelir. Genelde hastalar ağrı şiddetlendiği ve hareket kısıtlanması başladığında doktora müracaatlar. Hastalık sinsi seyrederse tabip başvurusu daha da gecikir.
Avasküler nekroz tanısı nasıl konur?
Erken teşhis için en değerli ipucu hastanın bilhassa kasık ağrısını ciddiye alıp doktora erken başvurmasıdır. Röntgen fakat hastalık ilerlediğinde bulgu verdiğinden erken teşhis için seçilecek teşhis sistemi kalçe ekleminin MR incelemesidir. MR hastalık daha birinci basamaktayken teşhis konmasını sağlar.
Kalçanın avasküler nekrozunda klâsik tedavi prosedürleri nelerdir?
Kalçanın avasküler nekrozunda en değerli ve en kolay yaklaşım kalça eklemi üzerindeki yükün azaltılmasıdır. Hastaya uzun ayakta kalmaması ve kendisini yormaması söylenir. Bu basamakta koltuk değneği yada baston kullanılmalıdır. İlaç tedavileri bilhassa bifosfanat tedavileri erken devirde tesirlidir. Yeniden erken periyotta hiperbarik oksijen ve ESWT tedavileri tesirli olabilir. Dekompresyon ve otolog kemik greftleri üzere cerrahi usuller erken olaylarda her vakit olmasada kemiği çökmekden koruyabilir. İleri hadiselerde ise ekleme yapılan kıkırdak iğneleri eklem sürtünmesini azaltarak kireçlenmeye gidişi yavaşlatabilir. Tekrar bu kademede fizik tedavi usulleri de kullanılır. Antrenman ise hastalığın her etabında uygulanması gereken yegane tedavi prosedürüdür.
Çok ileri olaylarda ise eklem protezi yapılması gereklidir. Ancak genelde bu hadiselerin yaşının protez operasyonu için genç olması epeyce değerli bir sorun olmaktadır. Erken yapılan protezin ilerleyen yıllarda gevşemesi ve eskimesi nedeni ile ikinci bir protez operasyonu gerekebilmektedir. Bu nedenle bu hastalarda erken teşhis ve tedavi kalçanın kireçlenmeye gitmemesi için son derece değerlidir.
PRP tedavisi kalçanın avasküler nekrozunda alternatif tedavi olabilir mi?
PRP İngilizce “Platelet Rich Plasma” sözünün baş harflerinin kısaltması olup, “trombositten varlıklı plazma” manasına gelmektedir. Bu teknikte ilaç hastanın kendi kanından hazırlandığından yan tesiri olmayan doğal bir tedavi formülüdür. PRP sıvısının içerdiği yüksek orandaki büyüme faktörleri kıkırdak zedelenmesini önlemektedir. PRP ile ilgili son bilgiler bu tedavinin kalçanın avasküler nekrozunda olumlu sonuçlarına ve potansiyel kullanımına dikkat çekmektedir. Bizim de tecrübelerimiz PRP sisteminin bu tedavisi güç durumda olumlu sonuçlarını desteklemekte ve umut vadeden alternatif bir sistem olduğuna işaret etmektedir.
Kalçanın avasküler nekrozunda en uygun tedavi erken teşhistir.
Sağlıcakla Kalın
